VERGİDEN MÜSTESNA HARCIRAH GÜNDELİKLERİ

01.01.2012 TARİHİNDEN İTİBAREN GEÇERLİ OLMAK ÜZERE

YENİDEN BELİRLENMİŞTİR

10.01.2012 tarihve 28169 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2012/2663 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile memur maaşlarının hesaplanmasında kullanılan katsayılar, 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yeniden belirlenmiştir. Bu katsayılar dikkate alınarak hesaplanan ve 01.01.2012-30.06.2012 dönemindeuygulanacak olan; gelir vergisinden istisna yurt içi ve yurt dışı gündelik tutarlarına karşılık gelen yeni gelir dilimlerini gösterir tablo aşağıda yer almaktadır.

Katsayılarda yapılan bu değişiklik, gelir vergisinden istisna yurt içi ve yurt dışı gündelik tutarlarına karşılık gelen gelir (maaş ve ücret) dilimlerinin de yeniden belirlenmesini gerektirmektedir. Buna göre;

1- Yurtiçi Harcırah Tutarları (Yılın ilk 6 aylık dönemi)

01 Ocak 2012 – 30 Haziran 2012 dönemi için

Yukarıdaki tabloda gösterilen aylık brüt tutarlara, ilgililerin hizmet sürelerine göre kıdem aylıkları ayrıca ilave edilecektir.

Ücret durumuna göre listede belirtilen tutarlardan fazla harcırah ödenmesi durumunda fazla olan kısmın ücret olarak maaş bordrosuna dahil edilmesi gelir vergisine tabi tutulması gerekmektedir.

Harcırah ödemelerinin Damga Vergisi Kanunu’na göre %066 (Binde 6,6) oranında damga vergisine tabi olduğu da unutulmamalıdır.

Belediye hudutları içinde bir yere gönderilenlere gündelik verilmez.

2- 01.01.2012 – 30.06.2012 Döneminde Yurt Dışı Gündeliklerinin Hesaplanmasında Esas Alınacak Cetvel

Aşağıdaki tabloda sadece brüt aylık dilim tutarları değişmiş olup, vergiden müstesna yurt dışı gündelikler 03.05.2011 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 2011/1439 Sayılı BKK ile tespit edilen tutarlardır. Henüz değiştirilmemiştir.

Yurt dışı harcırah uygulamasında aşağıda belirtilen hususlara uygun hareket edilmesi gerekmektedir.

a. Birden fazla ülkeyi kapsayacak yurt dışı geçici görev yolculuk ve ikametlerde, her ülkedeki kalış süresi için o ülkeye ilişkin gündelik miktarı esas alınacaktır.

b. Yurt dışı seyahat ve ikamet süresinin ilk 10 günü için tabloda gösterilen tutarlar % 50 fazlasıyla ödenebilecektir.

c. Yurt dışındaki seyahat ve ikamet süresinin ilk on günü ile sınırlı olmak kaydıyla, yatacak yer temini için fatura karşılığı ödenen tutarın, artırımlı olarak hesaplanan gündelik tutarının % 40’ını aşması halinde, aşan kısmın % 70’i ayrıca ödenebilir. Ancak ilave olarak ödenecek tutar, hesaplanan gündeliklerin, 1. ve 2. gruptakiler için % 100’ünden, diğerleri için % 70’inden fazla olamaz.

3. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetine Yapılacak Seyahatlerde Uygulanacak Gündelikler (Yılık ilk 6 aylık dönemi)

KKTC’e yapılacak yolculuklarda verilecek gündelikler, 10.01.2012 tarih ve 2012/2663 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıile belirlenen ilk altı aylık döneme ait memur  maaş ve taban aylığı katsayıları dikkate alınarak hesaplanmıştır.

1 Ocak 2012 – 30 Haziran 2012 dönemi için

Bilgilerinize sunar, iyi çalışmalar dileriz.

Saygılarımızla,

Yakup UYGUN  – İbrahim ÖNER

DÖVİZ KURLARI

31.12.2011 TARİHİ İTİBARİYLE YAPILACAK DEĞERLEMELERDE KULLANILACAK DÖVİZ KURLARI

Yabancı para ve yabancı para cinsinden alacak ve borçların 2011 yılı dördüncü geçici vergi döneminde (01.01.2011 – 31.12.2011) yapılacak değerlemelerde kullanılacak döviz kurları aşağıdaki gibidir. 2011/4. geçici vergi dönemindeki değerlemelerinde bu kurlar dikkate alınacaktır.(20.01.2012 tarih ve 28179 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 412 sıra numaralı VUK Genel Tebliği ile belirlenmiştir.)

Bilgilerinize sunar, iyi çalışmalar dileriz.

Saygılarımızla,

Yakup UYGUN  – İbrahim ÖNER

ANIL YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK                               

VE BAĞIMSIZ DENETİM ANONİM ŞİRKETİ                         

Kartaltepe Mah. Alem Sok. No:3 Billursaray Apt. Kat:4 D:14 İncirli, Bakırköy / İSTANBUL

Tel: 0 212 660 98 12  Pbx.     Fax: 0 212 660 86 11               e-mail: Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.

www.anilymm.com                                                                                 

İstanbul,  30.Nisan. 2012

Sirküler Tarihi :   30.04.2012

Sirküler No      :   2012 / 016 

Konu             :  KDV Tevkifat Uygulamasına ve Bu Uygulamadan Doğan İade

                        Taleplerinin Yerine Getirilmesine İlişkin Usul Ve Esaslar

                        Hakkındaki (Önceki yayınlanan Genel Tebliğlerdeki hühümleri

                        Toplulaştıran)117 Seri No’lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği ile

                        gelen düzenlemeler hk.

14.04.2012 tarih ve 28264 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 117 Seri No’lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’nde; Katma Değer Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinin birinci ve 29 uncu maddesinin dördüncü fıkraları ile Vergi Usul Kanununun 120 nci maddesinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiler çerçevesinde, KDV tevkifat uygulamasına ve bu uygulamadan doğan iade taleplerinin yerine getirilmesine ilişkin usul ve esaslara dair açıklamalara yer verilmiştir. Söz konusu Genel Tebliğ Tamamı ekte bulunmaktadır.

·       Tebliğ 1 Mayıs 2012 tarihinde yürürlüğe girecektir.

·       Uygulamada tereddüt hasıl olduğunda müşavirliğimizden bilgi alınız.

1-   KDV Tevkifatının Niteliği

KDV tevkifatı uygulaması, teslim veya hizmet bedeli üzerinden hesaplanan verginin, teslim veya hizmeti yapanlar tarafından değil bu işlemlere muhatap olanlar tarafından kısmen veya tamamen vergi sorumlusu sıfatıyla beyan edilip ödenmesidir.

"Tam tevkifat"işlem bedeli üzerinden hesaplanan verginin tamamının işleme muhatap olan alıcılar tarafından beyan edilip ödenmesi; "kısmi tevkifat" ise hesaplanan verginin Maliye Bakanlığınca belirlenen kısmının, işleme muhatap olan alıcılar tarafından, diğer kısmının ise işlemi (teslim veya hizmeti) yapan tarafından beyan edilip ödenmesidir.

2-  Genel Tebliğ ile Yapılan Önemli Değişiklikler:

117 KDV Kanunu'nun Vergi Sorumlusu başlıklı 9 uncu maddesi kapsamında yapılan tevkifat işlemleri, bugüne kadar çeşitli KDV Genel Tebliğlerinde düzenlemiş olup, 117 Seri No.lu KDV Genel Tebliğ ile 37 adet Tebliğin tevkifata ilişkin bölümleri yürürlükten kaldırılarak, tevkifat uygulamasının usul ve esasları tek tebliğ altında toplanmıştır.

Önemli Bir Nokta;Yukarıda sayılan hizmetlerden hangi alıcılar, hangi hizmetler için kısmi tevkifat uygulaması yapacaklardır?

1.   KDV mükellefleri ve Belirlenmiş Alıcılar tarafından kısmi tevkifat yapılacak hizmetler şunlardır.

·       İş Gücü Temin Hizmetleri

·       Yapı Denetim Hizmetleri

·       Fason Olarak Yaptırılan Tekstil ve Konfeksiyon İşleri, Çanta ve Ayakkabı Dikim İşleri ve Bu İşlere Aracılık Hizmetleri

·       Spor Kulüplerinin Yayın, Reklam ve İsim Hakkı Gelirlerine Konu İşlemler

·       Temizlik ve Çevre Bakım Hizmetleri

·       Servis Taşıma Hizmeti

2.   KDV mükellefleri (sorumlu sıfatıyla KDV ödeyenler hariç) tarafından alınan,

·       Turistik Mağazalara Verilen Müşteri Bulma/Götürme Hizmetleri

3.   Belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun veya olmasın) tarafından alınan aşağıdaki hizmetler (Belirlenmiş alıcılar önceki bölümlerde sayılmıştır.)

·       Yapım İşleri ile Bu İşlerle Birlikte İfa Edilen Mühendislik-Mimarlık ve Etüt-Proje Hizmetleri

·       Etüt, Plan-Proje, Danışmanlık, Denetim ve Benzeri Hizmetler

·       Makine, Teçhizat, Demirbaş ve Taşıtlara ait Tadıl, Bakım ve Onarım Hizmetleri

·       Yemek Servis ve Organizasyon Hizmetleri

·       Her Türlü Baskı ve Basım Hizmetleri

4.   Yukarıda Belirlenenler Dışındaki Hizmetler

KDV mükellefleri tarafından, 5018 sayılı Kanuna ekli cetveller kapsamındaki idare, kurum ve kuruluşlara ifa edilen ve yukarıda belirtilmeyen diğer bütün hizmetler.

Tebliğ ile belirlenen İşlemler, tevkifat yapacaklar ve tevkifat oranları aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.

Kısmi tevkifat uygulaması kapsamına giren her bir işlemin KDV dahil bedeli 1.000,- TL. 'yi aşmadığı takdirde, hesaplanan KDV tevkifata tabi tutulmayacaktır. Sınırın aşılması halinde ise tutarın tamamı üzerinden tevkifat yapılacaktır.

Tespit edilen tutarı aşan işlemlerde KDV tevkifatı zorunluluğundan kaçınmak amacıyla bedel parçalara ayrılamayacak, aynı işleme ait bedellerin toplamı dikkate alınarak bu sınırın aşılması halinde tevkifat yapılacaktır.

Tevkifat zorunluluğundan kaçınmak amacıyla, birden fazla fatura düzenlenmek suretiyle bedelin parçalara bölündüğünün tespiti halinde vergi dairelerince, bütünlük arzettiği anlaşılan alımların toplamının yukarıda belirtilen sınırı aşıp aşmadığına bakılarak gerekli işlemler yapılacaktır.

Belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın):

5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar, il özel idareleri ve bunların teşkil ettikleri birlikler, belediyelerin teşkil ettikleri birlikler ile köylere hizmet götürme birlikleri,

• Yukarıda sayılanlar dışındaki, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları,

• Döner sermayeli kuruluşlar,

• Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,

• Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları,

• Bankalar,

• Kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları, İktisadi Devlet Teşekkülleri),

• Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar,

• Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil bütün borsalar,

• Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan idare, kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına ya da birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler,

• Payları İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören şirketler,

Bilgilerinizi rica ederiz,  

SAYGILARIMIZLA,

Anıl Yeminli Mali Müşavirlik ve                     

Bağımsız Denetim A.Ş.

YENİ TÜRK TİCARET KANUNUNDA SÜRELER

14 Şubat 2011  tarihinde 27846 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 6102 sayılı YeniTürk TicaretKanunu eski kanundan farklı olarak; Ticari işletme, Ticaret Şirketleri, Kıymetli Evrak, Deniz Ticareti ve Sigorta Hukuku ile Taşıma işleri adı altında altı ana kitapta düzenlenmiştir. Yeni TTK’ nu 1535 maddeden oluşmaktadır.

Yeni Türk Ticaret kanunda Şirketlerde şeffaflığı sağlamak amacıyla, kamuyu aydınlatma ve bilgilendirme yükümlülüğüne ön plana çıkmakta, Getirilen yeni düzenlemelerle şirket yönetim kurullarına ilave sorumluluklar yüklemektedir. Ayrıca muhasebe kayıt düzeni ve prensipleri ile birlikte bağımsız denetim konusunda da yeni düzenlemeler getirilmiştir.

6102 sayılı Yeni TTK’ da ve 6103 Sayılı Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun’da belirtilen hükümler kapsamında iş ve ticaret dünyasının uygulama açısından dikkat etmesi gereken tarihler ana hatları ile aşağıdaki şekildedir.

1 Ocak 2012 - 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren tüm şirketler artık Finansal tablolarını Türkiye Muhasebe Standartları’na Gore hazırlamak zorunda olacaklardır. Ayrıca Muhasebe Standartları’na göre mali tabloların karşılaştırmalı olarak hazırlanması gerekmektedir. Bu sebeple 31.12.2013 tarihi itibariyle hazırlanacak mali tablolar 31.12.2012 tarihli mali tablolar ile karşılaştırmalı olarak sunulacaktır. Ayrıca 2013 yılı muhasebe açılış kaydının TMS’ye uygun yapılması da diğer bir zorunluluktur. Bu sebeple ilgili tüm kesimler 1 Ocak 2012 tarihine kadar TMS’nın uygulamasına yönelik hazırlıklarını tamamlamış olacaktır.

1 Temmuz 2012 - 6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanununun yürürlüğe girmesi.(Madde 1534)

14 Ağustos 2012 - Anonim Şirketler esas sözleşmelerini, limited şirketler sözleşmelerini bu tarihe kadar yeni Türk Ticaret Kanunu ile uyumlu hale getireceklerdir. (6103 SK. Madde 22)

1 Ocak 2013 - Bu tarihten itibaren muhasebe kayıtları ve finansal tabloların TMS/TFRS’ YE göre düzenlenmesi gerekecektir.(Madde 1534/3)

1 Mart 2013 - Bağımsız denetçi seçilmesi için son tarihtir. Küçük ve orta ölçekli şirketleren az bir yeminli mali müşaviri veya serbest muhasebeci mali müşaviri denetçi seçebilecek.Atama yapmayan şirketlere mahkemece atama yapılacaktır. (Geçici Madde 6/3)

1 Temmuz 2013 - Sermaye şirketleri için internet sayfalarının hazırlanması ve yayınlanması için son tarih. Bu tarihten itibaren üç ay içinde internet sitesi kurma zorunluluğunu yerine getirmeyenler için ise çeşitli hapis ve para cezaları öngörülmektedir. (Madde 1534/1)

14 Şubat 2014 - Anonim ve Limited şirketler, Türk Ticaret Kanununun yayımı tarihinden itibaren üç yıl içinde yani 14 Şubat 2014 tarihine kadar sermayelerini, Kanunun 332 ve 580 inci maddelerinde öngörülen tutarlara yükseltmek zorundadırlar. (Anonim şirket için aranan asgari sermaye için ikili bir sistem getirilmiştir. Buna göre; esas sermaye en az 50.000 TL olmalıdır. Halka açık olmayan ancak kayıtlı sermayeyi kabul etmiş bulunan A.Ş’ de ise 100.000 TL. Limited şirketler için asgari sermaye 5.000,00 TL.’den 10.000,00 TL’ye çıkartılmıştır. Bunun yanında; Mevcut kanunda “esas sermaye” olarak adlandırılan kavramın yeni TTK’ da “Başlangıç Sermayesi olarak düzenlenmiştir.) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bu sureyi birer yıl olarak en çok iki defa uzatabilecektir. (6103 Sk. Madde 20)

1 Temmuz 2015 - Bu tarihe kadar, Anonim veya Limited şirkete borçlu olan pay sahipleri ve ortaklar borçlarını nakdî ödeme yaparak tamamen tasfiye etmek zorundadırlar. (6103 Madde 24)

Kapanış Tasdiki Süresi - Ticari defterlerin kapanışonayları, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar yapılabilecektir. (Ticari defterler, açılış ve kapanışlarında noter tarafından onaylanır. Kapanış onayları, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar yapılır Madde562)

Bilgilerinize sunar, iyi çalışmalar dileriz.

Saygılarımızla,

Yakup UYGUN  – İbrahim ÖNER

DÖVİZ KURLARI

31.03.2012 TARİHİ İTİBARİYLE YAPILACAK DEĞERLEMELERDE KULLANILACAK DÖVİZ KURLARI

Yabancı para ve yabancı para cinsinden alacak ve borçların 2012 yılı birinci geçici vergi döneminde (01.01.2012 – 31.03.2012) yapılacak değerlemelerde kullanılacak döviz kurları aşağıdaki gibidir. 2012/1. geçici vergi dönemindeki değerlemelerinde bu kurlar dikkate alınacaktır.

*Kaynak: 30.03.2012 tarihinde ilan edilen T.C. Merkez Bankasınca uygulanacak 

31.03.2012 tarihli gösterge kurları.

Bilgilerinize sunar, iyi çalışmalar dileriz.

Saygılarımızla,

Yakup UYGUN  – İbrahim ÖNER

MÜKELLEF BİLGİLERİ BİLDİRİMİ FORMU

01/04/2012 - 31/05/2012 TARİHLERİ ARASINDA VERİLECEKTİR!

20 Ocak 2012 tarihli ve 28179 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 413 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile Mükellef Bilgileri Bildiriminin, elektronik ortamda verilmesi zorunluluğu getirilmiştir.

Bildirim zorunluluğu getirilen mükelleflerin kapsamı, bildirimin şekli, bildirimde bulunulacak dönem, bildirim verme zamanı, gönderilmesi ve diğer hususlara ilişkin açıklamalar aşağıdadır.

1. "Mükellef Bilgileri Bildirimi" Verme Zorunluluğu olan mükellefler kimlerdir?

Mükellef Bilgileri Bildirimini, bildirim verme süresinin başladığı gün olan 1 Nisan tarihi itibariyle faal olan (tasfiye işlemi devam edenler dahil) tüm;

a.Kurumlar vergisi,

b.Ticari kazanç (kazancı basit usulde tespit edilenler hariç), zirai kazanç ve serbest meslek kazancı elde eden gelir vergisi mükellefleri vermek zorundadırlar.Söz konusu bildirimin merkez ve her bir şube için ayrı ayrı verilmesi zorunludur.

Faaliyet konuları itibariyle farklı muhasebe tekniğini kullanmak durumunda bulunan mükellefler, Mükellef Bilgileri Bildiriminin "Brüt Satışlar/Gayri Safi Hâsılat" alanına, kendi muhasebe tekniklerine göre bu alana karşılık gelen gelir tablosu bilgilerini dolduracaklardır.

2. Bildirim nereden ve nasıl verilecek?

Bildirim verme zorunluluğu getirilen mükellefler, https://intvd.gib.gov.tr/internetvd adresinde bulunan bildirim ekranlarındaki alanları aynı adreste yer alan kılavuzda belirtilen açıklamaları göz önünde bulundurarak eksiksiz olarak dolduracaklardır.

Söz konusu bildirimin nasıl doldurulacağına ilişkin geniş ve örnekli açıklamalara www.gib.gov.tr adresindeki kılavuzdan ulaşılabilecektir.

3. Bildirimin verilme süresi nedir?

Bildirim verme yükümlülüğü getirilen tüm mükellefler, bildirimlerini her yıl 1 Nisan-31 Mayıs tarih aralığında elektronik ortamda vereceklerdir.

Bildirimin elektronik ortamda verilmiş sayılabilmesi için onaylama işleminin yapılması zorunludur. Onaylama işleminin ise en geç, bildirimin verilmesi gereken son gün olan 31 Mayıs günü saat 24.00'e kadar tamamlanması gerekmektedir.

Bildirimin elektronik ortamda gönderilmesi zorunludur. Elektronik ortam dışında gönderilen bildirim verilmemiş sayılacaktır.

4.Düzeltme İşlemleri Nasıl Yapılacaktır?

Elektronik ortamda bildirimin onaylanmasından sonra, hatalı verildiği anlaşılan bildirim için düzeltme bildirimi verilmesi gerekmektedir. Düzeltme bildiriminin elektronik ortamda, Mükellef Bilgileri Bildiriminin verilme süresinden sonra verilmesi durumunda 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesinin düzeltme bildirimlerine ilişkin hükümleri dikkate alınarak cezai işlem yapılacaktır.

Düzeltme işleminde ilk bildirim tamamen iptal edilmekte ve ikinci defa verilen bildirim geçerli kabul edilmektedir. Bu sebeple düzeltme yapması gereken mükelleflerin, yeni bildirimi, daha önce bildirimde bulunulmamış gibi tüm bilgileri içerecek şekilde doldurmaları gerekmektedir.

5. NACE KODU NEREDEN ÖĞRENİLİR?

Nace kodları ile Maliye Bakanlığının belirlediği vergi kodları aynıdır. İnternet vergi dairesi sisteminden alınan Barkodlu Vergi Levhasında ana faaliyet kodları bölümünde yazılan kod, aynı zamanda nace kodudur.

6. İŞYERİ AÇILIŞ TARİHİ KOLAYCA NEREDEN ÖĞRENİLİR?

İşyerinin açılış tarihini; İnternet vergi dairesi sisteminden alınan Barkodlu Vergi Levhasından öğrenebilirsiniz.

Ek de bulunan “MÜKELLEF BİLGİLERİ BİLDİRİMİ FORMU” ‘nun en geç 07.05.2012 tarihine kadar doldurularak, internet ortamında Maliye Bakanlığı’na gönderilmek üzere elimizde olması gerekmektedir.

Formun doldurulması aşamasında karşılaşacağınız bütün sorunlarda Akademi Müşavirlik yetkililerine danışabilirsiniz.

Bilgilerinize sunar, iyi çalışmalar dileriz.

Saygılarımızla,

Yakup UYGUN – İbrahim ÖNER

YENİ KDV TEVKİFAT TABLOSU

Kısmi tevkifat uygulaması kapsamına giren her bir işlemin KDV dahil bedeli 1.000 TL’yi aşmadığı takdirde, hesaplanan KDV tevkifata tabi tutulmayacaktır.

Sınırın aşılması halinde ise tutarın tamamı üzerinden tevkifat yapılacaktır. Tam tevkifatlı işlemlerde tutar 1.000.TL’nin altında da olsa tevkifat yapılacaktır.

KDV’den istisna olan teslim ve hizmetler ile tecil-terkin uygulanan ihraç kayıtlı (11/1-c)

teslimlerde ve dahilde işleme rejimi kapsamındaki (geçici 17. madde) teslimlerde tevkifat söz konusu değildir.

( *   ) BELİRLENMİŞ ALICILAR (KDV mükellefi olsun olmasın):

  5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar, il özel idareleri ve bunların teşkil ettikleri birlikler, belediyelerin teşkil ettikleri birlikler ile köylere hizmet götürme birlikleri, (Kamu Kurumları)

  Yukarıda sayılanlar dışındaki, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları,

  Döner sermayeli kuruluşlar,

  Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,

  Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları,

  Bankalar,

  Kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları, İktisadi Devlet Teşekkülleri),

  Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar,

  Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil bütün borsalar,

  Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan idare, kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına ya da birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler,

  Payları (Hisseleri) İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören şirketler,

A K A D E M İ                                   SİRKÜLER 2012-19

DENETİM – DANIŞMANLIK – MÜŞAVİRLİK                                30.04.2012

   web   : www.akademimusavirlik.com.tr

KATMA DEĞER VERGİSİ TEVKİFAT UYGULAMASI

KDV tevkifat uygulamasına ve bu uygulamadan doğan iade taleplerinin yerine getirilmesine ilişkin usul ve esaslar hakkında açıklamalar 14 Nisan 2012 tarihli ve 28264 sayılı Resmi Gazete’de 117 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği ile açıklanmıştır.

117 Seri No.lu KDV Genel Tebliğ ile 37 adet Tebliğin tevkifata ilişkin bölümleri yürürlükten kaldırılarak, tevkifat uygulamasının usul ve esasları tek tebliğde toplanmıştır.

Yeni Genel Tebliği 01/MAYIS/ 2012tarihinde yürürlüğe girecektir.

KDV tevkifatı uygulaması, teslim veya hizmet bedeli üzerinden hesaplanan verginin, teslim veya hizmeti yapanlar (Satanlar)                                  tarafından değil bu işlemlere muhatap olanlar tarafından (Alanlar) kısmen veya tamamen vergi sorumlusu sıfatıyla beyan edilip ödenmesidir.

"Tam Tevkifat" işlem bedeli üzerinden hesaplanan verginin tamamının işleme muhatap olan alıcılar tarafından beyan edilip ödenmesi;

"Kısmi Tevkifat" ise hesaplanan verginin Maliye Bakanlığınca belirlenen kısmının, işleme muhatap olan alıcılar tarafından, diğer kısmının ise işlemi (teslim veya hizmeti) yapan tarafından beyan edilip ödenmesidir.

Genel tebliğ ile tevkifat oranları değiştirilmiş olup, bazı mal ve hizmetlerde tevkifat getirilmiş, bazı işlemlerde tevkifat kaldırılmıştır.

Tevkifat (2) Nolu KDV Beyannamesi ile beyan edilip, ödenecektir. Tevkifat uygulayan alıcının KDV mükellefiyetinin bulunması ve tevkifat uyguladığı teslim veya hizmeti indirim hakkı tanınan işlemlerde kullanacak olması halinde, sorumlu sıfatıyla beyan edilen tutar, beyanın yapıldığı ay içinde verilmesi gereken (1) No.lu KDV beyannamesinde indirim konusu yapılabilecektir.

Önceki tebliğler ile tevkifat uygulanan bazı işlemlerde KDV Tevkifatı kaldırılmıştır

Bu işlemler;

  Büyük ve küçükbaş hayvanların etlerinin teslimlerinde tevkifat 01/05/2012 tarihinden itibaren kaldırılmıştır.

  Akaryakıt işi ile devamlı olarak uğraşmayanlardan (mutad depo kapsamında yurt dışından akaryakıt getirip satanlardan) akaryakıt alınması işleminde tevkifat 01/05/2012 tarihinden itibaren kaldırılmıştır.

Önceki tebliğlerde tereddütlü olan bazı işlemlere açıklık getirilmiştir.

• KDV mükellefiyeti bulunmayan apartman yönetimlerine verilen özel güvenlik hizmetlerinde ya da KDV mükellefiyeti bulunmayan konut yapı kooperatiflerine verilen yapı denetim hizmetlerinde tevkifat uygulanmayacaktır.
• Okul Aile Birlikleri ve Sağlık Bakanlığına bağlı Aile hekimliği kurumları tevkifat kapsamında değild

Tevkifat İle İlgili Fatura ve Serbest Meslek Makbuzu Aşağıdaki Şekilde Düzenlenecektir.

Örnek:

KDV hariç 10.000.-TL tutarındaki %18 oranında KDV’ye tabi bir işlem 5/10 oranında KDV

tevkifatına tabidir. Bu işleme ait fatura aşağıdaki şekilde düzenlenecektir.

İşlem Bedeli :                                           10.000.-

Hesaplanan KDV :                                   1.800.-

Tevkifat Oranı :                                            5/10

Alıcı tarafından Tevkif Edilecek KDV :                                                          900.- Tevkifat Dahil Toplam Tutar :                   11.800 .-

Tevkifat Hariç Toplam Tutar :                   10.900.-

Yalnız Onbindokuzyüz Türk Lirasıdır.

Tevkifat uygulamasına ilişkin ÖZET TEVKİFAT TABLOSU ilişiktedir.

Tevkifat uygulaması aşamasında karşılaşacağınız bütün sorunlarda Akademi Müşavirlik yetkililerine danışabilirsiniz.

Bilgilerinize sunar, iyi çalışmalar dileriz.

Saygılarımızla,

Yakup UYGUN – İbrahim ÖNER

6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Uygulama Takvimi

A – KANUNUN YÜRÜRLÜK TARİHİ

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun yürürlüğü ile ilgili husus 1534.maddenin birinci fıkrasının birinci cümlesinde 01.07.2012 olarak belirtilmiştir.

B – A.Ş. YÖNETİM KURULU ÜYELERİ İLE LTD.ŞİRKET MÜDÜRLERİNİN SEÇİMİ

6103 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun’un 25.maddesinin birinci fıkrasında, kanunun yürürlüğe girdiği tarihte görevde bulunan anonim şirket yönetim kurulları ile limited şirket müdürlerinin,

1. a) Görevden alınmaları
2. b) Yönetim kurulu üyeliğinin başka bir sebeple boşalması hâlleri hariç, sürelerinin sonuna kadar görevlerine devam edebileceği belirtilmiştir.

Diğer yandan tüzel kişinin temsilcisi olarak üye seçilmiş bulunan gerçek kişinin, Türk Ticaret Kanununun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde istifa etmesi, onun yerine tüzel kişinin ya da başkasının seçilmesi gerektiği belirtilmiştir.Tüm ortakların hep birlikte müdür sıfatıyla şirket işlerini idare ve şirketi temsil ettiği limited şirketlerde de aynı üç aylık süre içinde Türk Ticaret Kanununun limited şirketlerin yönetim ve temsil konusundaki 623. maddesi hükmünün gereğinin yerine getirileceğine değinilmiştir.

Anonim şirketlerde Türk Ticaret Kanununun 363. maddesinin birinci fıkrası uyarınca seçim yapılan durumlarda yani boşalan üyeliğin yerine seçilen kişinin selefinin süresini tamamlaması durumu ile ilgili olarak Kanunun 359 uncu maddesindeki şartları taşıyan yönetim kurulu üyelerinin seçilmeleri şarttır. Görevdeki yönetim kurulunun görevinin sona ermesinden sonra seçilecek üyelerin, 359 uncu maddedeki şartları taşımaları zorunludur.

C – TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARININ UYGULANMAYA BAŞLANMASI

6102 sayılı yeni TTK’nın1534 nolu yürürlük maddesinin üçüncü fıkrasında, ikinci fıkradakilerin dışında kalan her ölçüdeki gerçek ve tüzel kişi tacirler için yayımlanan ve yayımlanacak olan Türkiye Muhasebe Standartlarının 01.01.2013 tarihi itibariyle yürürlüğe gireceği ifade edilmiştir.

Geçici 6.maddenin birinci fıkrasında ise Türkiye Muhasebe Standartlarını uygulayacak şirketlerin Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından belirleneceğini ve bu belirlemeye bağlı olarak münferit ve konsolide finansal tablolarının düzenlenmesinde, Türkiye Muhasebe Standartlarının uygulanmasının zorunluluğu belirtmiştir.

İlgili madde metinlerinden de anlaşılacağı üzere öncelikle TMS hükümlerine tabi olacak şirketlerin belirlenmesi ve bu kapsama dahil olup olmama durumuna göre şirketlerin finansal tablolarını düzenleme hususunda 01.01.2013 tarihi itibariyle TMS hükümlerine riayet etmesi gerekliliği ortaya konmuştur.

D – ANONİM ŞİRKETLERİN DENETLENMESİ

Anonim şirketlerin denetlenmesine ilişkin hususlar Yeni TTK’nın  ikinci kitap dördüncü kısım üçüncü bölümünde ele alınmıştır. 6102 sayılı yeni TTK ’nın 1534. maddesinin dördüncü fıkrasında ise Anonim şirketlerin denetlenmesine ilişkin 397 ve 406 nolu maddelerinin yürürlüğü için verilen tarih 01.01.2013 olarak ifade edilmiştir.

E – BAĞIMSIZ DENETÇİ SEÇİMİ

6102 sayılı yeni TTK ’nın400.maddesine göre denetçi olabilecekler bağımsız denetim yapmak üzere, 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre ruhsat almış yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir unvanını taşıyan ve Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkilendirilen kişiler ve/veya ortakları bu kişilerden oluşan sermaye şirketi olabilir.

Bağımsız denetçinin seçilmesi ile ilgili madde ise yeni TTK’nın Geçici 6.maddesinin ikinci fıkrasıdır. 397.maddenin dördüncü fıkrası uyarınca denetime tabi tutulacak şirketler Bakanlar Kurulunca belirlenecektir. Geçici 6.maddenin ikinci fıkrasına göre göre ise denetçi,  397 nci maddenin dördüncü fıkrasına göre denetime tabi tutulan şirketlerin yetkili organları tarafından en geç 31.03.2013 tarihine kadar seçilmesi gerekmektedir.

F – İNTERNET SİTESİNİN OLUŞTURULMASI VE BİLGİ TOPLUMUNA TAHSİS EDİLMESİ

6102 sayılı yeni TTK ’nın 1524.maddesi, 397 nci maddenin dördüncü fıkrası uyarınca denetime tabi olan sermaye şirketlerinin kuruluşlarının ticaret siciline tescili tarihinden itibaren üç ay içinde bir internet sitesi açmalarını ve bu sitenin belirli bir bölümünü şirketçe kanunen yapılması gereken ilanların yayımlanmasına özgülemek zorunluluğuna yer vermiştir.

Geçici 8.madde ise 1524 üncü maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulan denetime tabi sermaye şirketlerinden internet sitesine sahip olanlar söz konusu maddenin yürürlüğünden itibaren üç ay içinde internet sitelerinin belli bir bölümünü 1524. maddedeki içeriklerin yayımlanmasına özgülemek, internet sitesi olmayanlar ise aynı süre içinde internet sitesi açmak ve bu sitenin belli bir bölümünü anılan maddedeki içeriklerin yayımlanmasına özgülemek zorundadır demektedir.

6102 sayılı yeni TTK ’nın 1534.maddesi ise 1524 nolu maddenin, yeni TTK’nın yürürlüğe girdiği tarihten bir yıl sonra yürürlük kazanacağını belirtmiştir.

Bu bilgiler ışığında internet sitesi açmak ve bu sitenin belli bir bölümünü bilgi toplumuna tahsis etmek için son tarih kurulacak ve kurulmuş olan şirketler için 30.09.2013 olarak gözükmektedir. Bu tarihten sonra kurulacak şirketlerde üç aylık sürenin geçerli olacağı tabidir.

G – ESAS SÖZLEŞMELERİN KANUNA UYUMLU HALE GETİRİLMESİ

6103 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun’un 22.maddesine göre Anonim şirketler esas sözleşmelerini ve Limited şirketler şirket sözleşmelerini, yürürlük tarihinden itibaren oniki ay içinde yani 01.07.2013 tarihine kadar Türk Ticaret Kanunuyla uyumlu hâle getirirler. Bu süre içinde gerekli değişikliklerin yapılmaması hâlinde, esas sözleşmedeki ve şirket sözleşmesindeki düzenleme yerine Türk Ticaret Kanununun ilgili hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir.

Esas sözleşme ve limited şirket sözleşmesini uyumlu hâle getirmek için yapılacak genel kurullarda 6103 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin ikinci fıkrası gereğince toplantı nisabının aranmayacağı, kararların toplantıda mevcut oyların çoğunluğu ile alınacağı belirtilmiştir.

H – ŞİRKET ANA SÖZLEŞMELERİNE 6762 SAYILI ESKİ TTK’NIN TOPLANTI VE KARAR SAYILARINA İLİŞKİN BİR HÜKÜM KONULMUŞSA

6103 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun’un 26.maddesinin birinci fıkrası gereği A.Ş.lerin esas sözleşmesinde veya Ltd. şirketin şirket sözleşmesinde genel kurulun toplantı ve karar nisaplarına, madde numarası belirtilerek veya belirtilmeksizin 6762 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı öngörülmüşse, bu şirketler Türk Ticaret Kanununun yürürlüğe girmesinden itibaren oniki ay içinde yani en geç 01.07.2013 tarihine kadar anonim şirketler esas sözleşmelerini ve limited şirketlerde şirket sözleşmesini değiştirerek, yeni TTK’ya uygun düzenleme yapmalıdırlar. Aksi hâlde, bu sürenin geçmesiyle Türk Ticaret Kanununun genel kurulun toplantı ve karar nisaplarına ilişkin hükümleri uygulanacaktır. Sadece bu onikiay içinde yapılan genel kurullarda 6762 sayılı Kanunun genel kurulların toplantı ve karar nisapları hakkındaki hükümleri uygulanmasına devam edilecektir.

I – OY HAKKI VE OY HAKLARININ DOĞUMU

6102 sayılı yeni TTK ’nın oy hakkını düzenleyen 434.maddesi ile oy hakkının doğumunu düzenleyen 435.maddesine ilişkin hususlar 6103 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun’un 28.maddesinde ele alınmıştır. Buna göre ilgili hususların yeni TTK ‘nın yürürlük tarihinden itibaren 12 ay sonra yürürlük kazanacağı belirtilmiştir.

J – A.Ş. LERDE NAMA YAZILI PAYLARIN DEVRİ

6103 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun’un 28.maddesinin yedinci fıkrası gereği nama yazılı payların devrini, red sebeplerini göstererek veya göstermeyerek sınırlandırmış bulunan anonim şirketlerin, Türk Ticaret Kanununun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yani 01.07.2013 tarihine kadar esas sözleşmelerini değiştirerek, Türk Ticaret Kanununun 492  (nama yazılı payların ancak şirketin onayı ile devredilebileceğinin öngörülmesi ) ile 498 inci (pay devralan kişinin şirketçe red edilmesi durumu) maddelerine uyarlamak zorunda oldukları; aksi hâlde, bu sürenin dolmasıyla tüm sınırlamaların geçersiz hâle geleceği belirtilmiştir.

K – OYDA İMTİYAZIN KULLANILAMAYACAĞI “İBRA VE SORUMLULUK DAVASI AÇILMASI” KARARI

6102 sayılı yeni TTK ’nın 479.maddesinin üçüncü fıkrasına göre esas sözleşme değişikliği ile ibra ve sorumluluk davası açılmasına ilişkin hususlarda oyda imtiyaz hakkının kullanılamayacağı belirtilmiştir. Ancak 6103 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun’un 28.maddesinin beşinci fıkrası gereği ibra ve sorumluluk davası açılması hususu yeni TTK’nın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl sonra uygulanacaktır.

L – TİCARİ MEKTUPLARDA, TİCARİ BELGELERDE VE İNTERNET SİTESİNDE BULUNMASI GEREKEN HUSUSLAR

6102 sayılı yeni TTK ’nın 39.maddesinin ikinci fıkrasında tacirin işletmesi ile ilgili olarak düzenlediği ticari mektuplarda ve ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgelerde;

1. a)    Tacirin sicil numarası,
2. b)   Ticaret unvanı,
3. c)    İşletmesinin merkezi,
4. d)   İnternet sitesi oluşturma yükümlülüğüne tabi ise tescil edilen internet sitesinin adresi

bilgilerine yer verilmesi ve ayrıca bu bilgilerin internet sitesinde de yayımlanması gerekmektedir. İnternet sitesinde ayrıca ;

1 - Anonim Şirketlerde

ü    Yönetim Kurulu Başkan ve üyelerinin adları ve soyadları

ü    Taahhüt edilen sermaye miktarı

ü    Ödenen sermaye miktarı

2 - Limited Şirketlerde

ü    Müdürlerin adları ve soyadları

ü    Taahhüt edilen sermaye miktarı

ü    Ödenen sermaye miktarı

3 - Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketlerde

ü    Yöneticilerin adları ve soyadları

ü    Taahhüt edilen sermaye miktarı

ü    Ödenen sermaye miktarı

bilgilerine yer verilmesi gerekmektedir. İnternet sitesinde yer alması gereken bilgilerin sadece 39.madde de belirtilen hususlardan ibaret olmadığının bilinmesi gerekmektedir.

Yukarıda belirtilen yükümlülükler 01.01.2014 tarihinde yürürlüğe girecektir.

L – ŞİRKET ASGARİ SERMAYESİNİN KANUNLA UYUMLU HALE GETİRİLMESİ

Anonim şirketler için yeni TTK ’nın332.maddesinde, limited şirketler için de 580.madde belirtilen asgari sermaye tutarlarının kanunla uyumlu hale getirilmesi hususu 6103 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun’un 20.maddesinde ele alınmıştır.

Buna göre ilgili şirketler sermayelerini, kanunda belirtilen asgari tutarlara yükseltmemeleri durumunda mezkür sürenin sonunda infisah etmiş sayılacaklardır. Bu süre yeni TTK’nın yayımı tarihinden itibaren üç yıl olarak öngörülmüştür. Yani kanunun yayım tarihi olan 14.02.2011 tarihinden üç yıl sonrası olan 14.02.2014’ e kadar uyumlaştırmanın yapılması gerekmektedir.

M – İMTİYAZLI OYLARIN KANUNLA UYUMLU HALE GETİRİLMESİ

Yeni TTK ‘nın 479.maddesinin birinci fıkrası gereği oyda imtiyaz, eşit itibarî değerdeki paylara farklı sayıda oy hakkı verilerek tanınabilir. İkinci fıkrasında ise bir paya en çok onbeş oy hakkı tanınabilir. Bu sınırlamanın, kurumlaşmanın gerektirdiği veya haklı bir sebebin ispatlandığı durumlarda uygulanmayacağı hususuna yer verilmiştir.

6103 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun’un 28.maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkraları gereği,479.maddenin birinci ve ikinci fıkraları hükmüne aykırı düzenlemeleri bulunan esas sözleşmelerin Türk Ticaret Kanununun yayımı tarihinden itibaren üç yıl içinde yani 14.02.2014 tarihine kadar, anılan fıkraya uyarlanması veya mahkemeden anılan fıkrada öngörülen karar alınmasını istemiştir.

Yukarıda belirtilen hususlarda Bakanlar Kurulu, Maliye Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından münferiden veya müştereken çıkarılacak yönetmeliklerin ve tebliğlerinde dikkate alınması gerekir.

Bilgilerinize sunar, iyi çalışmalar dileriz.

Saygılarımızla,

Yakup UYGUN – İbrahim ÖNER

Kaynak: Celal ÖZCAN SMMM www.MuhasebeTR.com

6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu

KAPSAM

30.06.2012 gün ve 28339 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile işverenlerin yükümlülüklerinde önemli değişiklikler yapılmıştır. İşçi çalıştıran işyerlerinin içinde bulundukları tehlike sınıfına bağlı olarak alınması gereken önlemler için geçiş tarihleri belirlenmiş olup, bu kapsama sigortalı olarak kendi bünyesinde kapıcı, güvenlik görevlisi, yönetici gibi personelleri çalıştıran apartmanlar da alınmıştır.

Kanunun hükümleri gerek kamu ve gerekse özel sektör işyerlerine; faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanacak olmakla birlikte ev hizmetlerinde çalışanlar, herhangi bir personel çalıştırmayıp kendi nam ve hesabına mal ve/veya hizmet üretimi yapanlar ile genel olarak askeri ve istihbarat birimleri 6331 sayılı Kanun’un içerdiği hükümlerden istisna tutulmuştur. (Md.2)

Bu kapsamda işyerleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından kısa vadeli sigorta kolları prim oranı da dikkate alınmak suretiyle “az tehlikeli” , “tehlikeli” ve “çok tehlikeli” olarak sınıflandırılacak, sınıflandırma yayımlanacak bir tebliğ ile belirlenecektir. (Md.9)

İşyeri için belirlenmiş olan tehlike sınıfı, aynı zamanda çalıştırılacak iş güvenliği uzmanının yetki belgesi ve Kanunun ilgili maddelerinin yürürlüğe girişi açısından da etkili olacaktır. “Çok Tehlikeli” sınıfta yer alan işyerleri (A) sınıfı, “Tehlikeli” sınıfta yer alan işyerleri en az (B) sınıfı, “Az Tehlikeli” sınıfta yer alan işyerleri ise en az (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip kişileri çalıştıracaktır/hizmet alacaktır.

İşverenler işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanını bünyelerinde istihdam edebilecekleri gibi, Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi (O.S.G.B.) Belgesi bulunan kuruluşlardan da hizmet alabileceklerdir. Ancak bu kişilerin istihdam edilmesi ya da bu kişilerden hizmet alınması, açıkça işverenin sorumluluğunu hiçbir şekilde azaltmamaktadır.

İŞVERENLERE GETİRİLEN YÜKÜMLÜLÜKLER

1. a) Genel Yükümlülükler (Md.4)

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu; işverenlere hem risk değerlemesi yapmak/yaptırmak, hem çalışanlara görev verirken iş sağlığı ve güvenliği yönünden uygunluğunu göz önüne almak ve hem de konu ile ilgili her türlü tedbirin ve eğitimin alınmasından; organizasyonun yapılmasına, araç-gereç sağlanmasına ve mevcut durumun iyileştirilmesine kadar çok geniş bir yelpazede sorumluluklar yüklemektedir. İşveren yalnızca bu sorumlulukları üstlenmekle kalmayıp aynı zamanda alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını denetlemek ve uygunsuzlukların giderilmesini de sağlamakla mesuldür. Kanunda açıkça belirtildiği üzere, işyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmamaktadır. (Md.4)

Ayrıca işveren çalışanlarını işyerinde karşılaşılabilecek riskler, koruyucu tedbirler, ilk yardım, afetler, olağan dışı durumlar, yangınla mücadele ve tahliye işleri konusunda görevlendirilen kişilerle ilgili olarak bilgilendirmek zorundadır. (Md.16)

1. b) Risklerden Korunma (Md.5)

İşveren işin yürütümü esnasında aşağıdaki korunma politikalarına dikkat etmekle yükümlüdür.

- Risklerden kaçınmak
- Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek
- Risklerle kaynağında mücadele etmek
- İşin kişilere uygun hale getirilmesi için işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı, çalışma şekli ve üretim metotlarının seçiminde özen göstermek, özellikle tekdüze çalışma ve üretim temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek,
- Teknik gelişmelere uyum sağlamak,
- Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek,
- Teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikası geliştirmek,
- Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik vermek,
- Çalışanlara uygun talimatlar vermek.

c) İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Personeli ve Koşullar Hakkındaki Yükümlülükleri (Md.6)

İşverenler,

- İşyeri hekimi

- İş güvenliği uzmanı

- Gerekli diğer sağlık personelini

görevlendirmek zorundadır. Bu personelleri istihdam edebilecekleri gibi bu hizmetlerin tamamını veya bir kısmını O.S.G.B.’lerden destek alarak yerine getirebilirler.

Görevlendirilen bu kişilerin görevlerini yerine getirebilmeleri amacıyla gereken zaman, mekân, araç-gerecin sağlanması; sağlık ve güvenlik hizmetlerini yerine getirenler arasında işbirliği ve koordinasyonun oluşturulması, bu kişilere iş sağlığı ve güvenliğini etkileyen veya etkilemesi muhtemel olan konularla ilgili bilgi verilmesi de işverenin sorumluluğundadır.

İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları; görevlendirildikleri işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili olarak alınması gereken tedbirleri işverene yazılı olarak bildirilecek, bunlardan hayati tehlike arz edenlerin işveren tarafından düzeltilmemesi halinde Bakanlığın yetkili birimine bilgi verecektir. (Md.8)

Hizmet sunan kuruluşlar ile işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları, bu hizmetlerinden yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı hizmet sundukları işverene karşı sorumludurlar.

Ancak çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının yetki belgesi askıya alınacaktır. (Md.8)

İşveren eğer tam süreli işyeri hekimi görevlendiriyor ise diğer sağlık personelini görevlendirmek zorunda değildir.

KÜÇÜK İŞLETMELERE BAKANLIK TARAFINDAN SAĞLANACAK DESTEKLER

İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilebilmesi için işverenin üstleneceği giderlerin; 10 kişiden az çalışanı bulunan, “Tehlikeli” ve “Çok Tehlikeli” sınıfta yer alan işyerleri için S.G.K.tarafından (destek olunacak kısım ve desteğin ödenme şeklinin daha sonra tespit edileceği belirtilerek) finanse edileceği Kanunda öngörülmüş, ayrıca “Az Tehlikeli” sınıfta yer alan ve yine 10 kişiden az çalışanı bulunan işyerleri için de Bakanlar Kurulu kararıyla destek sağlanabileceği maddesine yer verilmiştir.

Destekten faydalanan işyerlerinde çalıştırdığı kişilerden sigortaya bildirmediği bulunanların tespit edildiği işverenlerden verilen destekler yasal faizi ile birlikte geri alınacak ve bu işverenler destekten üç yıl süre ile yararlanamayacaktır. (Md.7)

RİSK DEĞERLENDİRMESİ, KONTROL, ÖLÇÜM ve ARAŞTIRMA

İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirme yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Bu değerlendirme yapılırken;

- Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu,
- Kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve müstahzarların seçimi,
- İşyerinin tertip ve düzeni dikkate alınır.

Bu değerlendirme ile koruyucu ekipman ve donanımlar da belirlenmeli, uygulanacak tedbirler işyerinin her kademesinde uygulanabilir nitelikte olmalıdır.(Md.10)

İŞ KAZASI ve MESLEK HASTALIKLARININ BİLDİRİMİ

İşveren, iş kazası ve meslek hastalıklarının kaydını tutarak bunlara ait raporları düzenlemek zorundadır. Ayrıca yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyerinin ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan veya yol açma potansiyeli bulunan olayları da inceleyerek bunlarla ilgili raporları da düzenlemelidir.

İş kazalarının kazadan sonraki üç işgünü içerisinde, meslek hastalıklarının ise işverene bildirildiği tarihten itibaren yine üç işgünü içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmesi zorunludur.

SAĞLIK GÖZETİMİ ve ÇALIŞANLARIN SAĞLIK MUAYENESİ

İşveren, aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerini yaptırmak zorundadır.

- İşe girişlerde,

- İş değişikliklerinde,
- İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde çalışanın talep etmesi halinde
- İşyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen aralıklarda.

Ayrıca “Tehlikeli” ve “Çok Tehlikeli” sınıfta yer alan işletmelerde çalışacak olan kişilerin, yapacakları işe uygun olduklarını gösteren sağlık raporları olmadan işe başlatılmaları yasaktır. İşveren, yapmış oldukları tüm bu sağlık ve güvenlik harcamalarından hiçbirini çalışana yansıtamaz. (Md.15)

İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİ

İşveren, çalışanlarına iş sağlığı ve güvenliği eğitimi aldırmak zorundadır. Eğitimler işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliklerinde, iş ekipmanları değiştiğinde veya yeni bir teknoloji uygulandığında verilir. Eğitimler sadece gerektiğinde değil, düzenli aralıklarla da tekrarlanır.

Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamayacağı gibi “Çalışan Temsilcisi” olarak kişi ya da kişiler olarak eğitilir. Bunun yanında iş kazası veya meslek hastalığı geçiren kişilere işe başlamadan önce bu konularla ilgili ilave eğitim verilmesi, ayrıca herhangi bir sebeple altı aydan uzun süre işten uzak kalanlara da yenileme eğitimi verilmesi zorunludur.

Bu eğitimlerin maliyeti çalışana yansıtılamayacağı gibi, eğitimde geçen süreler çalışma süresinden sayılır. Eğitim süresi işçinin normal çalışma süresini aşıyorsa bu durumda kalan kısım fazla çalışma olarak değerlendirilir.

ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun getirdiği en önemli yeniliklerden biri, işyerlerinde “Çalışan Temsilcisi” seçilmesi veya (seçimle belirlenemediği durumda) işveren tarafından atanmasıdır.

- 2 – 50 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde bir,
- 51 – 100 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde iki,
- 101 – 500 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde üç,
- 501 – 1000 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde dört,
- 1001 – 2000 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde beş,
- 2001 ve üzerinde çalışanı bulunan işyerlerinde altı

Çalışan temsilcisi belirlenmek zorundadır. Birden fazla çalışan temsilcisinin olduğu hallerde, temsilcilerin arasında yapılacak bir seçimle bir “Baş Temsilci” belirlenir.

Çalışan temsilcileri, tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için işverene öneride bulunma ve gerekli tedbirlerin alınmasını isteme hakkına sahiptir. Çalışan temsilcilerinin veya destek elemanlarının hakları kısıtlanamaz ve görevlerini yerine getirebilmeleri için gereken imkanlar işveren tarafından kendilerine sağlanmak zorundadır. (Md.20) Çalışan temsilcisi, görevini destek elemanı ile birlikte yürütür.

Destek elemanı; Kanunda “asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilkyardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve yeterli eğitime sahip kişi” olarak tarif edilmektedir. (Md.3)

İşyerinde sendika bulunması halinde, sendika temsilcisi çalışan temsilcisi olarak da görev yapar.

ÇALIŞANLARIN GÖRÜŞLERİNİN ALINMASI ve KATILIMLARININ SAĞLANMASI

İşveren, görüş alma ve katılımın sağlanması konusunda çalışanlara, iki veya daha fazla çalışan temsilcisinin bulunduğu işyerlerinde de sendika ya da çalışan temsilcisine iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda görüşlerini alarak teklif getirme hakkı tanır ve bu konulardaki görüşmelerde yer almalarını, katılımlarını sağlar. Bunun yanında yeni teknolojilerin uygulanması, seçilecek iş ekipmanı, çalışma ortamı ve şartlarının çalışanların sağlık ve güvenliğine etkisi konularında görüşlerini alır. (Md.18)

İşveren ayrıca çalışan temsilcileri ve destek elemanlarının aşağıdaki konularda önceden görüşlerinin alınmasını sağlamalıdır.

- İşyerinden görevlendirilecek veya dışarıdan hizmet alınacak işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer personel ile ilk yardım, yangınla mücadele ve tahliye konuları

- Risk değerlendirmesi yapılarak alınması gereken koruyucu ve önleyici tedbirlerin, kullanılması gereken koruyucu donanım ve ekipmanın belirlenmesi
- Sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve koruyucu hizmetlerin yürütülmesi
- Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimlerinin planlanması

ELLİ ve DAHA FAZLA ÇALIŞANI BULUNAN İŞYERLERİ

Elli ve daha fazla çalışanı bulunan ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere bir kurul oluşturmak zorundadır. İşveren bu kurulun kararlarını uygular. (Md.22)

ASIL İŞVEREN – ALT İŞVEREN İLİŞKİSİ BULUNAN HALLER

Kanun koyucu, asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu halleri özel olarak düzenlemiş, bir nev’i asıl işveren ve alt işvereni bir tek işyeri gibi değerlendirerek iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturma sınırı olan elli kişilik çalışan sayısını bu iki işverenin toplamı üzerinden belirlemiştir. (Md.22) Altı aydan fazla süren asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu hallerde;

a) Asıl işveren ve alt işveren tarafından ayrı ayrı kurul oluşturulmuş ise, faaliyetlerin yürütülmesi ve kararların uygulanması konusunda işbirliği ve koordinasyon asıl işverence sağlanacaktır.

b) Asıl işveren tarafından kurul oluşturulmuş ise, kurul oluşturması gerekmeyen alt işveren koordinasyonu sağlamak üzere vekaleten yetkili bir temsilci atayacaktır.

c) Asıl işverenin işyerinde kurul oluşturması gerekmiyorsa, bu durumda asıl işveren alt işverenin oluşturduğu kurula vekaleten yetkili bir temsilci atayacaktır.

d) Kurul oluşturması gerekmeyen alt işveren ve asıl işverenin çalışan sayılarının toplamı elliden fazla ise, bu durumda koordinasyonu asıl işverenin yapması kaydıyla asıl işveren ve alt işveren tarafından birlikte bir kurul oluşturulur.

e) Aynı çalışma alanında birden fazla işverenin bulunması ve bu işverenlerce birden fazla kurulun oluşturulması halinde ise işverenler birbirlerinin çalışmalarını etkileyebilecek kurul kararları hakkında diğer işverenleri bilgilendirmek zorundadır.

İŞ MERKEZLERİ, İŞ HANLARI, SANAYİ BÖLGELERİ VB.YERLER

Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, İşhanları, sanayi bölgeleri veya siteleri gibi yerlerde iş sağlığı ve güvenliği konusundaki koordinasyon yönetim tarafından sağlanır. Yönetim, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden diğer işyerlerini etkileyebilecek tehlikeler hususunda gerekli tedbirleri almaları için işverenleri uyarır; uymayanları ise Bakanlığa bildirir. (Md.23)

İŞİN DURDURULMASI

İşyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yönetim ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek olan riskin etkileyebileceği alan ve çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur.

Ayrıca “Çok Tehlikeli” sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde risk değerlendirmesi yapılmamış olması halinde iş durdurulur.

İş sağlığı ve güvenliği konusunda teftişe yetkili üç iş müfettişinden oluşan bir heyet, yetkili bir iş müfettişinin tespiti üzerine gerekli incelemeler, yaparak tespit tarihinden itibaren iki iş günü içerisinde (eğer tespit edilen husus acil müdahaleyi gerektiriyorsa heyet tarafından karar alınıncaya kadar geçerli olmak üzere hemen) işi durdurabilir. İşveren, bu duruma karşı altı iş günü içinde yetkili iş mahkemesinde karara itiraz edebilir. Mahkeme itirazı öncelikle görüşür ve altı iş günü içinde karara bağlar. Mahkemenin kararı kesindir.

İşin durdurulması sebebiyle işsiz kalan işçilere, çalışılmış gibi sayılarak ücretleri ödenir ya da (ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere) başka bir iş gösterilebilir.(Md.25)

ACİL DURUM PLANLARI, YANGINLA MÜCADELE, İLK YARDIM, TAHLİYE

İşveren; işyerinin büyüklüğü, taşıdığı özel tehlikeler, yapılan işin niteliği, çalışan sayısı gibi faktörleri dikkate alarak önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım vb.konularda uygun donanıma ve bilgiye sahip yeterli sayıda kişi görevlendirmek, araç-gereçleri sağlamak, tatbikatları yaptırmak ve ekiplerin her zaman hazır bulunmasını sağlamak zorundadır. Özellikle ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gerekli düzenlemeleri yapmalıdır. (Md.11)

Ayrıca işveren Kanunda belirtildiği şekli ile “ciddi, yakın ve önlenemeyen” bir tehlikenin meydana gelmesi durumunda çalışanların işlerini bırakarak derhal güvenli bir yere gidebilmeleri için önceden gerekli düzenlemeleri yapmış ve çalışanları gerekli talimatları vermiş olmak zorundadır. (Md.12)

ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI

Çalışanlar ciddi ve yakın bir tehlike ile karşı karşıya iseler eğer işyerinde varsa iş sağlığı ve güvenliği kuruluna, kurul yoksa işverene başvurarak durumun tespitini ve gerekli tedbirlerin alınmasını talep edebilirler. Kurul acilen toplanır; kurul yoksa işveren derhal karar vermek zorundadır. Durum tutanakla tespit edilerek çalışana ve çalışan temsilcisine yazı ile bildirir.

Kurul veya işverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi halinde, çalışan gerekli önlemler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Çalışmaktan kaçındığı dönemlerdeki ücretleri, kanundan ve iş sözleşmesinden doğan hakları saklıdır. Ayrıca iş sözleşmesi ile çalışanlar talep etmelerine rağmen gerekli tedbirlerin alınmadığı durumlarda iş sözleşmelerini tek taraflı olarak feshedebilirler. (Md.13)

ÇALIŞANLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Kanun’un çalışanların yükümlülüklerinde büyük sorumluluğa gitmeyerek genel dikkat ve farkındalık çerçevesinde hareket ettiği açıktır; ilgili madde hükümlerine göre çalışanın bu konudaki yükümlülükleri genel olarak kendisine sağlanan güvenlik malzemelerini doğru kullanmak ve korumak, işyeri ekipmanı yahut alınan tedbirlerde bir eksiklik gördüğünde derhal işverene veya çalışan temsilcisine haber vermek, işyerindeki makine, araç-gereç vb.ekipmanı uygun şekilde kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak veya değiştirmemek, kendi görev alanında iş sağlığı ve güveninin sağlanabilmesi için işveren ve çalışan temsilcisi ile işbirliği yapmak gibi maddelerden oluşmaktadır.

KANUNUN YÜRÜRLÜK TARİHİ

Yukarıda sayılanlar ışığında; iş sağlığı ve güvenliğine oldukça kesin belirlenmiş bir çerçeve oluşturan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun genel yürürlük maddeleri aşağıda sıralanmıştır.

a) İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı, diğer sağlık personeli görevlendirilmesine ilişkin maddeler ile küçük işletmeler için devletçe sağlanacak desteklere ait düzenlemeler;

- Kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren iki yıl sonra (01.07.2014 tarihinde)
- 50’den az çalışanı olup tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra (01.07.2013 tarihinde)
- Diğer işyerleri için yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra (01.01.2013 tarihinde)
yürürlüğe girecektir.

b) İşyerlerinin bu Kanuna göre tehlike sınıflarının belirlenmesi, 6331 sayılı Kanun’un yayımlandığı tarih itibariyle yürürlüğe girmiştir. (30.06.2012)

MEVCUT SAĞLIK RAPORLARI

Çalışanlar için daha önce alınmış olan periyodik sağlık raporları, bu raporların süresi bitinceye kadar geçerli olacaktır. (Gçc.Md.3)

GÜVENLİK RAPORU veya BÜYÜK KAZA ÖNLEME POLİTİKASI BELGESİ

İşletmeye başlanmadan önce, büyük endüstriyel kaza oluşabilecek işyerleri için; işyerlerinin büyüklüğüne göre büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu işveren tarafından hazırlanır. Güvenlik raporu hazırlamak zorunda olan işverenler; ancak hazırladıkları raporlar Bakanlıkça içerik ve yeterlilik olarak incelenmesinden sonra işyerlerini açabilirler. (Md.30)

BAĞIMLILIK YAPAN MADDELERİ KULLANMA YASAĞI

İşyerine sarhoş veya uyuşturucu madde almış olarak gelmek; işyerinde alkollü içki veya uyuşturucu madde kullanmak yasaktır. İşveren, işyeri eklentilerinden sayılan kısımlarda ne zaman, hangi hallerde ve ne gibi şartlarda alkol alınabileceğini belirlemeye yetkilidir.

İşleri gereği alkollü içki içmek zorunda olanlar (alkollü içki üretilen işyerlerinde üretimi denetlemekle görevli olanlar, işi gereği müşterilerle birlikte alkollü içki içmek zorunda olanlar) bu maddenin dışında tutulmuştur. (Md.28)

İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI GÖREVLENDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Çok tehlikeli sınıfta yer alan ve (A) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı çalıştırması gereken işyerleri için, bu işyerlerinde Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren dört yıl süreyle (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanının görevlendirilmesiyle yerine getirilmiş sayılır.

Tehlikeli sınıfta yer alan ve (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı çalıştırması gereken işyerleri için, bu işyerlerinde Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç yıl süreyle (C) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanının görevlendirilmesiyle yerine getirilmiş sayılır.(Gçc.Md.4)

UYGULANACAK İDARİ PARA CEZALARI

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun dikkat çekici yönlerinden biri de uygulanacak idari para cezalarının ağırlığı ile, mevzuata aykırılığın devam ettiği her ay için cezai müeyyidenin birer kat artırılmasıdır. Bu durumda örneğin görevlendirilmesi gerektiği halde iş sağlığı ve güvenliği uzmanı görevlendirilmediği takdirde aykırılığın devam ettiği her ay için aynı idari para cezası tutarı devam etmekte, üç aylık bir ihlalin neticesinde üç kat cezai müeyyide uygulanmış olmaktadır.

Her ne kadar henüz konu ile ilgili yönetmelik yayımlanmamış olsa da ekli tabloda 6331 sayılı Kanun içerisinde yer alan idari para cezaları ve cezaları doğuran usulsüzlükler verilmiştir.

6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU’NA GÖRE UYGULANACAK İDARİ PARA CEZALARI

Bilgilerinize sunar, iyi çalışmalar dileriz.

Saygılarımızla,

Yakup UYGUN – İbrahim ÖNER

6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu

KAPSAM

30.06.2012 gün ve 28339 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile işverenlerin yükümlülüklerinde önemli değişiklikler yapılmıştır. İşçi çalıştıran işyerlerinin içinde bulundukları tehlike sınıfına bağlı olarak alınması gereken önlemler için geçiş tarihleri belirlenmiş olup, bu kapsama sigortalı olarak kendi bünyesinde kapıcı, güvenlik görevlisi, yönetici gibi personelleri çalıştıran apartmanlar da alınmıştır.

Kanunun hükümleri gerek kamu ve gerekse özel sektör işyerlerine; faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanacak olmakla birlikte ev hizmetlerinde çalışanlar, herhangi bir personel çalıştırmayıp kendi nam ve hesabına mal ve/veya hizmet üretimi yapanlar ile genel olarak askeri ve istihbarat birimleri 6331 sayılı Kanun’un içerdiği hükümlerden istisna tutulmuştur. (Md.2)

Bu kapsamda işyerleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından kısa vadeli sigorta kolları prim oranı da dikkate alınmak suretiyle “az tehlikeli” , “tehlikeli” ve “çok tehlikeli” olarak sınıflandırılacak, sınıflandırma yayımlanacak bir tebliğ ile belirlenecektir. (Md.9)

İşyeri için belirlenmiş olan tehlike sınıfı, aynı zamanda çalıştırılacak iş güvenliği uzmanının yetki belgesi ve Kanunun ilgili maddelerinin yürürlüğe girişi açısından da etkili olacaktır. “Çok Tehlikeli” sınıfta yer alan işyerleri (A) sınıfı, “Tehlikeli” sınıfta yer alan işyerleri en az (B) sınıfı, “Az Tehlikeli” sınıfta yer alan işyerleri ise en az (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip kişileri çalıştıracaktır/hizmet alacaktır.

İşverenler işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanını bünyelerinde istihdam edebilecekleri gibi, Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi (O.S.G.B.) Belgesi bulunan kuruluşlardan da hizmet alabileceklerdir. Ancak bu kişilerin istihdam edilmesi ya da bu kişilerden hizmet alınması, açıkça işverenin sorumluluğunu hiçbir şekilde azaltmamaktadır.

İŞVERENLERE GETİRİLEN YÜKÜMLÜLÜKLER

1. a) Genel Yükümlülükler (Md.4)

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu; işverenlere hem risk değerlemesi yapmak/yaptırmak, hem çalışanlara görev verirken iş sağlığı ve güvenliği yönünden uygunluğunu göz önüne almak ve hem de konu ile ilgili her türlü tedbirin ve eğitimin alınmasından; organizasyonun yapılmasına, araç-gereç sağlanmasına ve mevcut durumun iyileştirilmesine kadar çok geniş bir yelpazede sorumluluklar yüklemektedir. İşveren yalnızca bu sorumlulukları üstlenmekle kalmayıp aynı zamanda alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını denetlemek ve uygunsuzlukların giderilmesini de sağlamakla mesuldür. Kanunda açıkça belirtildiği üzere, işyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmamaktadır. (Md.4)

Ayrıca işveren çalışanlarını işyerinde karşılaşılabilecek riskler, koruyucu tedbirler, ilk yardım, afetler, olağan dışı durumlar, yangınla mücadele ve tahliye işleri konusunda görevlendirilen kişilerle ilgili olarak bilgilendirmek zorundadır. (Md.16)

1. b) Risklerden Korunma (Md.5)

İşveren işin yürütümü esnasında aşağıdaki korunma politikalarına dikkat etmekle yükümlüdür.

- Risklerden kaçınmak
- Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek
- Risklerle kaynağında mücadele etmek
- İşin kişilere uygun hale getirilmesi için işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı, çalışma şekli ve üretim metotlarının seçiminde özen göstermek, özellikle tekdüze çalışma ve üretim temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek,
- Teknik gelişmelere uyum sağlamak,
- Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek,
- Teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikası geliştirmek,
- Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik vermek,
- Çalışanlara uygun talimatlar vermek.

c) İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Personeli ve Koşullar Hakkındaki Yükümlülükleri (Md.6)

İşverenler,

- İşyeri hekimi

- İş güvenliği uzmanı

- Gerekli diğer sağlık personelini

görevlendirmek zorundadır. Bu personelleri istihdam edebilecekleri gibi bu hizmetlerin tamamını veya bir kısmını O.S.G.B.’lerden destek alarak yerine getirebilirler.

Görevlendirilen bu kişilerin görevlerini yerine getirebilmeleri amacıyla gereken zaman, mekân, araç-gerecin sağlanması; sağlık ve güvenlik hizmetlerini yerine getirenler arasında işbirliği ve koordinasyonun oluşturulması, bu kişilere iş sağlığı ve güvenliğini etkileyen veya etkilemesi muhtemel olan konularla ilgili bilgi verilmesi de işverenin sorumluluğundadır.

İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları; görevlendirildikleri işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili olarak alınması gereken tedbirleri işverene yazılı olarak bildirilecek, bunlardan hayati tehlike arz edenlerin işveren tarafından düzeltilmemesi halinde Bakanlığın yetkili birimine bilgi verecektir. (Md.8)

Hizmet sunan kuruluşlar ile işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları, bu hizmetlerinden yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı hizmet sundukları işverene karşı sorumludurlar.

Ancak çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının yetki belgesi askıya alınacaktır. (Md.8)

İşveren eğer tam süreli işyeri hekimi görevlendiriyor ise diğer sağlık personelini görevlendirmek zorunda değildir.

KÜÇÜK İŞLETMELERE BAKANLIK TARAFINDAN SAĞLANACAK DESTEKLER

İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilebilmesi için işverenin üstleneceği giderlerin; 10 kişiden az çalışanı bulunan, “Tehlikeli” ve “Çok Tehlikeli” sınıfta yer alan işyerleri için S.G.K.tarafından (destek olunacak kısım ve desteğin ödenme şeklinin daha sonra tespit edileceği belirtilerek) finanse edileceği Kanunda öngörülmüş, ayrıca “Az Tehlikeli” sınıfta yer alan ve yine 10 kişiden az çalışanı bulunan işyerleri için de Bakanlar Kurulu kararıyla destek sağlanabileceği maddesine yer verilmiştir.

Destekten faydalanan işyerlerinde çalıştırdığı kişilerden sigortaya bildirmediği bulunanların tespit edildiği işverenlerden verilen destekler yasal faizi ile birlikte geri alınacak ve bu işverenler destekten üç yıl süre ile yararlanamayacaktır. (Md.7)

RİSK DEĞERLENDİRMESİ, KONTROL, ÖLÇÜM ve ARAŞTIRMA

İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirme yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Bu değerlendirme yapılırken;

- Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu,
- Kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve müstahzarların seçimi,
- İşyerinin tertip ve düzeni dikkate alınır.

Bu değerlendirme ile koruyucu ekipman ve donanımlar da belirlenmeli, uygulanacak tedbirler işyerinin her kademesinde uygulanabilir nitelikte olmalıdır.(Md.10)

İŞ KAZASI ve MESLEK HASTALIKLARININ BİLDİRİMİ

İşveren, iş kazası ve meslek hastalıklarının kaydını tutarak bunlara ait raporları düzenlemek zorundadır. Ayrıca yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyerinin ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan veya yol açma potansiyeli bulunan olayları da inceleyerek bunlarla ilgili raporları da düzenlemelidir.

İş kazalarının kazadan sonraki üç işgünü içerisinde, meslek hastalıklarının ise işverene bildirildiği tarihten itibaren yine üç işgünü içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmesi zorunludur.

SAĞLIK GÖZETİMİ ve ÇALIŞANLARIN SAĞLIK MUAYENESİ

İşveren, aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerini yaptırmak zorundadır.

- İşe girişlerde,

- İş değişikliklerinde,
- İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde çalışanın talep etmesi halinde
- İşyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen aralıklarda.

Ayrıca “Tehlikeli” ve “Çok Tehlikeli” sınıfta yer alan işletmelerde çalışacak olan kişilerin, yapacakları işe uygun olduklarını gösteren sağlık raporları olmadan işe başlatılmaları yasaktır. İşveren, yapmış oldukları tüm bu sağlık ve güvenlik harcamalarından hiçbirini çalışana yansıtamaz. (Md.15)

İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİ

İşveren, çalışanlarına iş sağlığı ve güvenliği eğitimi aldırmak zorundadır. Eğitimler işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliklerinde, iş ekipmanları değiştiğinde veya yeni bir teknoloji uygulandığında verilir. Eğitimler sadece gerektiğinde değil, düzenli aralıklarla da tekrarlanır.

Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamayacağı gibi “Çalışan Temsilcisi” olarak kişi ya da kişiler olarak eğitilir. Bunun yanında iş kazası veya meslek hastalığı geçiren kişilere işe başlamadan önce bu konularla ilgili ilave eğitim verilmesi, ayrıca herhangi bir sebeple altı aydan uzun süre işten uzak kalanlara da yenileme eğitimi verilmesi zorunludur.

Bu eğitimlerin maliyeti çalışana yansıtılamayacağı gibi, eğitimde geçen süreler çalışma süresinden sayılır. Eğitim süresi işçinin normal çalışma süresini aşıyorsa bu durumda kalan kısım fazla çalışma olarak değerlendirilir.

ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun getirdiği en önemli yeniliklerden biri, işyerlerinde “Çalışan Temsilcisi” seçilmesi veya (seçimle belirlenemediği durumda) işveren tarafından atanmasıdır.

- 2 – 50 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde bir,
- 51 – 100 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde iki,
- 101 – 500 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde üç,
- 501 – 1000 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde dört,
- 1001 – 2000 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde beş,
- 2001 ve üzerinde çalışanı bulunan işyerlerinde altı

Çalışan temsilcisi belirlenmek zorundadır. Birden fazla çalışan temsilcisinin olduğu hallerde, temsilcilerin arasında yapılacak bir seçimle bir “Baş Temsilci” belirlenir.

Çalışan temsilcileri, tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için işverene öneride bulunma ve gerekli tedbirlerin alınmasını isteme hakkına sahiptir. Çalışan temsilcilerinin veya destek elemanlarının hakları kısıtlanamaz ve görevlerini yerine getirebilmeleri için gereken imkanlar işveren tarafından kendilerine sağlanmak zorundadır. (Md.20) Çalışan temsilcisi, görevini destek elemanı ile birlikte yürütür.

Destek elemanı; Kanunda “asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilkyardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve yeterli eğitime sahip kişi” olarak tarif edilmektedir. (Md.3)

İşyerinde sendika bulunması halinde, sendika temsilcisi çalışan temsilcisi olarak da görev yapar.

ÇALIŞANLARIN GÖRÜŞLERİNİN ALINMASI ve KATILIMLARININ SAĞLANMASI

İşveren, görüş alma ve katılımın sağlanması konusunda çalışanlara, iki veya daha fazla çalışan temsilcisinin bulunduğu işyerlerinde de sendika ya da çalışan temsilcisine iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda görüşlerini alarak teklif getirme hakkı tanır ve bu konulardaki görüşmelerde yer almalarını, katılımlarını sağlar. Bunun yanında yeni teknolojilerin uygulanması, seçilecek iş ekipmanı, çalışma ortamı ve şartlarının çalışanların sağlık ve güvenliğine etkisi konularında görüşlerini alır. (Md.18)

İşveren ayrıca çalışan temsilcileri ve destek elemanlarının aşağıdaki konularda önceden görüşlerinin alınmasını sağlamalıdır.

- İşyerinden görevlendirilecek veya dışarıdan hizmet alınacak işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer personel ile ilk yardım, yangınla mücadele ve tahliye konuları

- Risk değerlendirmesi yapılarak alınması gereken koruyucu ve önleyici tedbirlerin, kullanılması gereken koruyucu donanım ve ekipmanın belirlenmesi
- Sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve koruyucu hizmetlerin yürütülmesi
- Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimlerinin planlanması

ELLİ ve DAHA FAZLA ÇALIŞANI BULUNAN İŞYERLERİ

Elli ve daha fazla çalışanı bulunan ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere bir kurul oluşturmak zorundadır. İşveren bu kurulun kararlarını uygular. (Md.22)

ASIL İŞVEREN – ALT İŞVEREN İLİŞKİSİ BULUNAN HALLER

Kanun koyucu, asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu halleri özel olarak düzenlemiş, bir nev’i asıl işveren ve alt işvereni bir tek işyeri gibi değerlendirerek iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturma sınırı olan elli kişilik çalışan sayısını bu iki işverenin toplamı üzerinden belirlemiştir. (Md.22) Altı aydan fazla süren asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu hallerde;

a) Asıl işveren ve alt işveren tarafından ayrı ayrı kurul oluşturulmuş ise, faaliyetlerin yürütülmesi ve kararların uygulanması konusunda işbirliği ve koordinasyon asıl işverence sağlanacaktır.

b) Asıl işveren tarafından kurul oluşturulmuş ise, kurul oluşturması gerekmeyen alt işveren koordinasyonu sağlamak üzere vekaleten yetkili bir temsilci atayacaktır.

c) Asıl işverenin işyerinde kurul oluşturması gerekmiyorsa, bu durumda asıl işveren alt işverenin oluşturduğu kurula vekaleten yetkili bir temsilci atayacaktır.

d) Kurul oluşturması gerekmeyen alt işveren ve asıl işverenin çalışan sayılarının toplamı elliden fazla ise, bu durumda koordinasyonu asıl işverenin yapması kaydıyla asıl işveren ve alt işveren tarafından birlikte bir kurul oluşturulur.

e) Aynı çalışma alanında birden fazla işverenin bulunması ve bu işverenlerce birden fazla kurulun oluşturulması halinde ise işverenler birbirlerinin çalışmalarını etkileyebilecek kurul kararları hakkında diğer işverenleri bilgilendirmek zorundadır.

İŞ MERKEZLERİ, İŞ HANLARI, SANAYİ BÖLGELERİ VB.YERLER

Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, İşhanları, sanayi bölgeleri veya siteleri gibi yerlerde iş sağlığı ve güvenliği konusundaki koordinasyon yönetim tarafından sağlanır. Yönetim, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden diğer işyerlerini etkileyebilecek tehlikeler hususunda gerekli tedbirleri almaları için işverenleri uyarır; uymayanları ise Bakanlığa bildirir. (Md.23)

İŞİN DURDURULMASI

İşyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yönetim ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek olan riskin etkileyebileceği alan ve çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur.

Ayrıca “Çok Tehlikeli” sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde risk değerlendirmesi yapılmamış olması halinde iş durdurulur.

İş sağlığı ve güvenliği konusunda teftişe yetkili üç iş müfettişinden oluşan bir heyet, yetkili bir iş müfettişinin tespiti üzerine gerekli incelemeler, yaparak tespit tarihinden itibaren iki iş günü içerisinde (eğer tespit edilen husus acil müdahaleyi gerektiriyorsa heyet tarafından karar alınıncaya kadar geçerli olmak üzere hemen) işi durdurabilir. İşveren, bu duruma karşı altı iş günü içinde yetkili iş mahkemesinde karara itiraz edebilir. Mahkeme itirazı öncelikle görüşür ve altı iş günü içinde karara bağlar. Mahkemenin kararı kesindir.

İşin durdurulması sebebiyle işsiz kalan işçilere, çalışılmış gibi sayılarak ücretleri ödenir ya da (ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere) başka bir iş gösterilebilir.(Md.25)

ACİL DURUM PLANLARI, YANGINLA MÜCADELE, İLK YARDIM, TAHLİYE

İşveren; işyerinin büyüklüğü, taşıdığı özel tehlikeler, yapılan işin niteliği, çalışan sayısı gibi faktörleri dikkate alarak önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım vb.konularda uygun donanıma ve bilgiye sahip yeterli sayıda kişi görevlendirmek, araç-gereçleri sağlamak, tatbikatları yaptırmak ve ekiplerin her zaman hazır bulunmasını sağlamak zorundadır. Özellikle ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gerekli düzenlemeleri yapmalıdır. (Md.11)

Ayrıca işveren Kanunda belirtildiği şekli ile “ciddi, yakın ve önlenemeyen” bir tehlikenin meydana gelmesi durumunda çalışanların işlerini bırakarak derhal güvenli bir yere gidebilmeleri için önceden gerekli düzenlemeleri yapmış ve çalışanları gerekli talimatları vermiş olmak zorundadır. (Md.12)

ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI

Çalışanlar ciddi ve yakın bir tehlike ile karşı karşıya iseler eğer işyerinde varsa iş sağlığı ve güvenliği kuruluna, kurul yoksa işverene başvurarak durumun tespitini ve gerekli tedbirlerin alınmasını talep edebilirler. Kurul acilen toplanır; kurul yoksa işveren derhal karar vermek zorundadır. Durum tutanakla tespit edilerek çalışana ve çalışan temsilcisine yazı ile bildirir.

Kurul veya işverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi halinde, çalışan gerekli önlemler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Çalışmaktan kaçındığı dönemlerdeki ücretleri, kanundan ve iş sözleşmesinden doğan hakları saklıdır. Ayrıca iş sözleşmesi ile çalışanlar talep etmelerine rağmen gerekli tedbirlerin alınmadığı durumlarda iş sözleşmelerini tek taraflı olarak feshedebilirler. (Md.13)

ÇALIŞANLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Kanun’un çalışanların yükümlülüklerinde büyük sorumluluğa gitmeyerek genel dikkat ve farkındalık çerçevesinde hareket ettiği açıktır; ilgili madde hükümlerine göre çalışanın bu konudaki yükümlülükleri genel olarak kendisine sağlanan güvenlik malzemelerini doğru kullanmak ve korumak, işyeri ekipmanı yahut alınan tedbirlerde bir eksiklik gördüğünde derhal işverene veya çalışan temsilcisine haber vermek, işyerindeki makine, araç-gereç vb.ekipmanı uygun şekilde kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak veya değiştirmemek, kendi görev alanında iş sağlığı ve güveninin sağlanabilmesi için işveren ve çalışan temsilcisi ile işbirliği yapmak gibi maddelerden oluşmaktadır.

KANUNUN YÜRÜRLÜK TARİHİ

Yukarıda sayılanlar ışığında; iş sağlığı ve güvenliğine oldukça kesin belirlenmiş bir çerçeve oluşturan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun genel yürürlük maddeleri aşağıda sıralanmıştır.

a) İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı, diğer sağlık personeli görevlendirilmesine ilişkin maddeler ile küçük işletmeler için devletçe sağlanacak desteklere ait düzenlemeler;

- Kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren iki yıl sonra (01.07.2014 tarihinde)
- 50’den az çalışanı olup tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra (01.07.2013 tarihinde)
- Diğer işyerleri için yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra (01.01.2013 tarihinde)
yürürlüğe girecektir.

b) İşyerlerinin bu Kanuna göre tehlike sınıflarının belirlenmesi, 6331 sayılı Kanun’un yayımlandığı tarih itibariyle yürürlüğe girmiştir. (30.06.2012)

MEVCUT SAĞLIK RAPORLARI

Çalışanlar için daha önce alınmış olan periyodik sağlık raporları, bu raporların süresi bitinceye kadar geçerli olacaktır. (Gçc.Md.3)

GÜVENLİK RAPORU veya BÜYÜK KAZA ÖNLEME POLİTİKASI BELGESİ

İşletmeye başlanmadan önce, büyük endüstriyel kaza oluşabilecek işyerleri için; işyerlerinin büyüklüğüne göre büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu işveren tarafından hazırlanır. Güvenlik raporu hazırlamak zorunda olan işverenler; ancak hazırladıkları raporlar Bakanlıkça içerik ve yeterlilik olarak incelenmesinden sonra işyerlerini açabilirler. (Md.30)

BAĞIMLILIK YAPAN MADDELERİ KULLANMA YASAĞI

İşyerine sarhoş veya uyuşturucu madde almış olarak gelmek; işyerinde alkollü içki veya uyuşturucu madde kullanmak yasaktır. İşveren, işyeri eklentilerinden sayılan kısımlarda ne zaman, hangi hallerde ve ne gibi şartlarda alkol alınabileceğini belirlemeye yetkilidir.

İşleri gereği alkollü içki içmek zorunda olanlar (alkollü içki üretilen işyerlerinde üretimi denetlemekle görevli olanlar, işi gereği müşterilerle birlikte alkollü içki içmek zorunda olanlar) bu maddenin dışında tutulmuştur. (Md.28)

İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI GÖREVLENDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Çok tehlikeli sınıfta yer alan ve (A) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı çalıştırması gereken işyerleri için, bu işyerlerinde Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren dört yıl süreyle (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanının görevlendirilmesiyle yerine getirilmiş sayılır.

Tehlikeli sınıfta yer alan ve (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı çalıştırması gereken işyerleri için, bu işyerlerinde Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç yıl süreyle (C) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanının görevlendirilmesiyle yerine getirilmiş sayılır.(Gçc.Md.4)

UYGULANACAK İDARİ PARA CEZALARI

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun dikkat çekici yönlerinden biri de uygulanacak idari para cezalarının ağırlığı ile, mevzuata aykırılığın devam ettiği her ay için cezai müeyyidenin birer kat artırılmasıdır. Bu durumda örneğin görevlendirilmesi gerektiği halde iş sağlığı ve güvenliği uzmanı görevlendirilmediği takdirde aykırılığın devam ettiği her ay için aynı idari para cezası tutarı devam etmekte, üç aylık bir ihlalin neticesinde üç kat cezai müeyyide uygulanmış olmaktadır.

Her ne kadar henüz konu ile ilgili yönetmelik yayımlanmamış olsa da ekli tabloda 6331 sayılı Kanun içerisinde yer alan idari para cezaları ve cezaları doğuran usulsüzlükler verilmiştir.

6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU’NA GÖRE UYGULANACAK İDARİ PARA CEZALARI

Bilgilerinize sunar, iyi çalışmalar dileriz.

Saygılarımızla,

Yakup UYGUN – İbrahim ÖNER