Envanter Defterinin İhtiyari Olarak
E-Defter Şeklinde Tutulabilmesi
31 Aralık 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 6 sıra numaralı Tebliğ ile 1 sıra numaralı Elektronik Defter Tebliği’nde aşağıdaki değişiklikler yapılmıştır:
- Envanter defterinin ihtiyari olarak e-Defter şeklinde tutulabilmesi
e-Defter kapsamında olan mükellefler envanter defterini ihtiyari bir şekilde e-Defter olarak tutabileceklerdir. Envanter defterinin format ve standardı edefter.gov.tr adresinde belirlenecektir.
Ayrıca Gelir İdaresi Başkanlığına, Tebliğ’de yer alan farklı kriterlere göre, edefter.gov.tr adresinde yayımlanacak duyuru ile envanter defterinin e-Defter olarak tutulmasına ilişkin zorunluluk getirme yetkisi de verilmiştir.
- Açılış ve kapanış onayının tanımı
Envanter defterinin;
- Açılış onayı, hesap döneminin ilk gününe ilişkin olarak alınan elektronik defter beratını,
- Kapanış onayı ise hesap döneminin son gününe ilişkin olarak alınan elektronik defter beratını, ifade etmektedir.
- Envanter defterinin oluşturulma ve saklanma dönemi
1 sıra numaralı Elektronik Defter Tebliği uyarınca; e-Defter uygulamasına dâhil olanlar, edefter.gov.tr adresinde duyurulan format ve standartlara uygun olarak aylık dönemler itibarıyla e-Defterlerini oluşturmaya ve saklamaya başlamaktadırlar. e-Defter uygulamasına dahil olan mükellefler dahil olmaları gereken aydan itibaren söz konusu defterlerini kâğıt ortamında tutamazlar. Bu mükelleflerin kâğıt ortamında tuttukları defterler hiç tutulmamış sayılır.
6 sıra numaralı Tebliğ’le bu hükme; envanter defterinin hesap dönemi itibarıyla oluşturulup saklanacağı, mükelleflerin e-defter uygulamasına dahil oldukları aydan itibaren envanter defterlerini kâğıt ortamında tutamayacaklarına dair açıklamalar eklenmiştir.
- Berat dosyalarının oluşturulması ve imzalanması ile defter ve berat dosyalarının e-Defter uygulanmasına yüklenmesine ilişkin süreler
Uygulamadan yararlananlar tarafından hesap dönemi (özel hesap dönemi dahil) bazında oluşturulacak envanter defterine ilişkin olarak;
- Açılış onayı yerine geçen hesap döneminin ilk gününe ait e-Defter ve berat dosyalarının gelir vergisi mükelleflerindehesap döneminin ilk ayını takip eden ayın 10. günü sonuna kadar, diğer mükelleflerde hesap döneminin ilk ayını takip eden 4. ayın 14. günü sonuna kadar,
- Kapanış onayı yerine geçen hesap döneminin son gününe ait e-Defter ve berat dosyalarının gelir vergisi mükelleflerindegelir vergisi beyannamesinin verileceği ayı takip eden ayın 10. günü sonuna kadar, diğer mükelleflerde kurumlar vergisi beyannamesinin verileceği ayı takip eden ayın 14. günü sonu kadar,
oluşturulması, NES veya Mali Mühürle zaman damgalı imzalanması/onaylanması ve bu defter ve berat dosyalarının e-Defter uygulamasına yüklenmesi suretiyle berat dosyalarının Başkanlıkça onaylı halinin alınması zorunludur.
Envanter defteri ile ilgili yukarıdaki düzenlemeler 1 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
- Dernek, vakıf, sendika, birlik gibi kuruluşlar ve dernek ve vakıfların iktisadi işletmelerinin e-Defter uygulaması karşısındaki durumu
Hatırlanacağı üzere 5 sıra numaralı Tebliğ ile bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olan mükellefler ile ihtiyari olarak bilanço esasına göre defter tutmayı tercih eden mükellefler de e-Defter zorunluluğu kapsamına alınmıştı.
6 seri numaralı Tebliğ’le yeni eklenen hüküm uyarınca, Vergi Usul Kanunu’nun 172 ve 173. maddeleri gereğince defter tutma yükümlülüğü olan dernek ve vakıfların iktisadi işletmelerinden bilanço esasına göre defter tutanlar e-Defter uygulamasına dâhil olmak zorundadır.
Diğer taraftan aynı maddeler kapsamında defter tutma yükümlülüğü bulunmayan dernek, vakıf, sendika, oda, birlik, federasyon, konfederasyon gibi mükellefler ile kurumlar vergisinden muaf olan kooperatifler ve iflas kararının devamı müddetince iflas halinde olan mükelleflerin e-Defter uygulamasına dahil olma zorunluluğunun bulunmadığı da Tebliğ’e eklenmiştir.
Bu hüküm, 1 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
- e-Defter uygulamasına başvuru şekli
Zorunlu veya ihtiyari olarak e-Defter uygulamasına geçmek için;
- Gerçek kişi mükelleflerin Nitelikli Elektronik Sertifika (NES) veya Mali Mühür,
- Tüzel kişi mükelleflerin ise Mali Mühür, temin etmiş olmaları gerekmekteydi.
6 seri numaralı Tebliğ’le yukarıdaki hükme, gerçek ve tüzel kişi mükelleflerden Dijital Vergi Dairesi veya e-Devlet Kapısı şifresi temin etmiş olanların da e-Defter uygulamasına geçmek için başvuruda bulunabileceği hükmü eklenmiştir.
Bu düzenleme, 12 Kasım 2024 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Bilgilerinize sunar, iyi çalışmalar dileriz.
Saygılarımızla,
Yakup UYGUN – İbrahim ÖNER