Mart 28, 2024

Login to your account

Username *
Password *
Remember Me

Create an account

Fields marked with an asterisk (*) are required.
Name *
Username *
Password *
Verify password *
Email *
Verify email *
Captcha *
Reload Captcha
Ana Sayfa Banner
Tek Düzen Hesap Planı

Tek Düzen Hesap Planı (235)

781. Finansman Giderleri Yansıtma Hesabı :

Önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden saptanmış finansman giderleri ile fiili maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda "780- Finansman Giderleri Hesabı"nın borcuna kaydedilen giderler bu hesabın alacağı karşılığında sonuç hesaplarındaki "66- Finansman Giderleri" grubunun ilgili hesabına borç kaydedilir.

691. DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI (-)

Dönem kârı üzerinden, ilgili mevzuat hükümlerine göre hesaplanan vergi ve yasal yükümlülükler bu hesabın borcuna, "370- Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları Hesabı"nın alacağına kaydedilir. Bu hesap "590- Dönem Kârı veya Zararı Hesabı" ile birlikte kapatılarak "692- Dönem Net Kârı veya Zararı Hesabı"na devredilir.

691 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK
       KARŞILIKLARI (-)
 
a.        Niteliği
 
Dönem kârı üzerinden, ilgili mevzuat hükümlerine göre hesaplanan vergi ve yasal yükümlülük karşılıkları bu hesapta izlenir.
 
Bu hesabın kapsamının, ayrı bir hesapta izlenmediği sağlanmadığı sürece, ertelenmiş vergi gideri ve ertelenmiş vergi gelirini de kapsayacak biçimde değiştirilmesi gerekecektir.
 
TMS 12 Gelir Vergileri Standardı hükümlerine göre, dönem kârından indirilecek vergi gideri, yasal vergi karşılıkları ile ertelenmiş vergi gideri (ertelenmiş vergi geliri) toplamından oluşur.
 
Bir varlığın veya borcun bilançodaki defter değeri ile bunların vergi açısından taşıdıkları değerler arasındaki geçici farklardan dolayı gelecek dönemlerde ödenecek kurumlar vergisinin (ertelenmiş vergi borçlarının) veya gelecek dönemlerde geri kazanılacak vergi tutarlarının (ertelenmiş vergi varlıklarının) hesaplanması ve vergi giderinin hesabında dikkate alınması gerekmektedir.
 
Geçici farklar,
 
-          Vergiye tabi geçici farklar
 
-          İndirilebilir geçici farklar
               
 olarak ayrılır.
 
                Vergiye tabi geçici farklar; gelecek dönemlerde faydalanma veya ödeme yapıldığında o dönemlerin vergiye tabi kârını veya zararını belirlerken vergiye tabi tutara eklenecek veya çıkarılacak tutarlardır. İndirilebilir geçici farklar ise; gelecek dönemlerde faydalanma veya ödeme yapıldığında o dönemlerin vergiye tabi kârını veya zararını belirlerken vergi matrahından indirilebilir tutarları ifade etmektedir (TMS 12, m 5).
 
b.        Bölümlenmesi
 
Hesap aşağıdaki gibi bölümlenebilir.
 
691.00 Gelir Vergisi Karşılıkları
 
691.01 Kurumlar Vergisi Karşılıkları
               
                               691.011 Geçici Vergi Karşılığı
 
                               691.012 Kurumlar Vergisi Karşılığı
 
691.09 Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları
 
691.50 Ertelenmiş Vergi Gideri
 
691.60 Ertelenmiş Vergi Geliri (-)
 
c. İşleyişi
 
Dönem kârı üzerinden, ilgili mevzuat hükümlerine göre hesaplanan vergi ve yasal yükümlülükler bu hesabın borcuna, "370 Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları Hesabı"nın alacağına kaydedilir. Bu hesap "690 Dönem Kârı veya Zararı Hesabı" ile birlikte kapatılarak "692 Dönem Net Kârı veya Zararı Hesabı"na devredilir.
 
Örnek:
 
İşletmenin dönem sonu kârı 127.455,00 TL.dir. Söz konusu kârdan kanunen kabul edilmeyen giderler ve indirilecek gelirler dikkate alındıktan sonra bulunan matrah üzerinden hesaplanan; kurumlar vergisi 25.895,00 TL.dir.
 
 
 
 
 
31/01/…
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
691 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜK KARŞ.
25.895,00
 
 
 
         691.01 Kurumlar Vergisi Karşılıkları                     25.895,00
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
370 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YASAL
 
25.895,00
 
 
 
       YÜKÜMLÜLÜKLER KARŞILIĞI
 
 
 
 
 
       370.01 Kurumlar Vergisi         25.895,00
 
 
 
 
 
 
/
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
                Bu hesaba ayrıca; TMS uygulamasında ertelenen vergi varlık ve yükümlülükleri de kaydedilir. Bu uygulamada;
 
-          TMS 12 kapsamında hesaplanan ertelenmiş vergi gideri tutarı bu hesaba borç, "483 Ertelenmiş Vergi Borçları" hesabına alacak kaydedilir.
 
-          Ertelenmiş vergi geliri tutarı bu hesaba alacak, "283 Ertelenmiş Vergi Varlıkları" hesabına borç kaydedilir.
 
-          Öz kaynaklar grubunda muhasebeleştirilen değerleme farklarının yarattığı geçici farklar bu hesaba değil, öz kaynaklar grubunda yer alan ilgili hesaba kaydedilir.
 
Örnek :
 
İşletmenin bilanço verilerinin muhasebe defter değeri ile vergiye esas değeri karşılaştırıldığında aşağıdaki farklar saptanmıştır.
 
İndirilebilir Farklar
 
Ertelenmiş Faiz Geliri                                                                         16.000,00 TL
Stok Maliyetine Dahil Edilmiş Vade Farkı                                      10.000,00 TL
Kıdem Tazminatı Karşılık Giderleri                                   50.000,00 TL
Ar-Ge Giderleri                                                                                    24.000,00 TL
Toplam İndirilebilir Farklar                                             100.000,00 TL
 
 
Vergilendirilebilir Farklar
 
Yatırım Amaçlı Gayrimenkul Değerleme Farkları                           100.000,00 TL
Borsa Değer Artış Kârları                                                                  12.000,00 TL
Ertelenmiş Faiz Giderleri                                                                     20.000,00 TL
Fazla Ayrılan Amortisman Gideri                                                      44.000,00 TL      
                                                                                                                             176.000,00 TL
 
Öz kaynaklar grubunda raporlanan satılmaya hazır                      8.000,00 TL
finansal varlıklar değerleme farkları tutarı      
 
Bu bilgilere göre hesaplama aşağıdaki gibi olacaktır (Faaliyetler aynı ülke sınırları içinde olduğu, vergi oranında farklılık olmadığı varsayılmıştır. Bu nedenle hesaplama net farklar üzerinden yapılmıştır).
 
Net Fark :   176.000,00 – 100.000,00 = 76.000,00
 
Vergi Oranı : % 20
 
Sonuç Hesaplarına Yansıyacak Ertelenmiş Vergi Borcu : 76.000,00 x 0,20 = 15.200,00 TL
 
Öz kaynaklarda yer alan "Finansal varlıklar değerleme farkları"ndan indirilecek ertelenmiş
vergi borcu : 8.000,00 x 0,20 = 1.600,00 TL
 
Toplam Ertelenmiş Vergi Borcu (yükümlülüğü) : 15.200,00 + 1.600,00 = 16.800,00 TL
 
                               Muhasebe kaydı:
 
 
 
 
 
31/01/…
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
691 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜK KARŞ.
15.200,00
 
 
 
         691.50 Ertelenmiş Vergi Gideri                             15.200,00
 
 
 
 
526 FİNANSAL VARLIKLAR DEĞERLEME FARKLARI
1.600,00
 
 
 
         526.90 Ertelenmiş Vergi Gideri                              1.600,00
 
 
 
 
 
483 ERTELENMİŞ VERGİ BORCU
 
 
16.800,00
 
 
 
 
/
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

692. DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI

"690- Dönem Kâr veya Zararı Hesabı" ile "691- Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları Hesapları"nın karşılıklı olarak kapatılması sonucu bulunan fark hu hesaba kaydedilir. Vergiden sonraki Net Dönem Kârı Hesabın alacağına, Net Dönem zararı ise borcuna kaydedilir. Bu hesap, dönem sonlarında "590- Dönem Net Kârı Hesabı"na devredilerek kapatılır.

7 MALİYET HESAPLARI

Maliyet hesapları, mal ve hizmetlerin planlanan biçim ve niteliğe getirilmesi için yapılan giderlerin toplandığı ve maliyet unsurlarına dönüştürülerek izlendiği hesaplardır.

Bu bölümde yer alan gider hesapları uygulamada esneklik sağlamak üzere iki seçenek halinde 7/A ve 7/B olarak sunulmuştur. 7/A seçeneğinde giderler defter-i kebirde fonksiyon esasına göre, 7/B seçeneğinde ise çeşit esasına göre belirlenmiştir. Bu suretle, işletmelere giderlerin bölümlenmesinde ve defter-i kebirde izlenmesinde kendi organizasyon yapılarına, büyüklüklerine ve ihtiyaçlarına göre düzenleyebilmeleri için kolaylık sağlanmış, farklı maliyet hesaplama yöntemlerine uyulabilmesi açısından da geniş bir esneklik tanınmıştır.

7/A SEÇENEĞİNDE MALİYET HESAPLARI(1)

Büyük ve orta büyüklükteki üretim ve hizmet işletmeleri için özellikle zorunlu olarak önerilen 7/A seçeneğinde; giderler, esas defterlerde fonksiyon esasına göre belirlenmiştir. Eş zamanlı kayıt yönteminin kullanılması önerilen bu uygulamada, giderler yapıldıkları anda ilgili defter-i kebir hesaplarına "Fonksiyon Esasına" göre kaydedilirken, söz konusu giderler aynı zamanda yardımcı defterlerde hem çeşit esasına hem de ilgili gider yerlerine göre izlenir. Gider çeşitlerinin izleneceği yardımcı defter kayıtlarının, giderlerin ait oldukları gider yerlerini de gösterecek şekilde tutulması durumunda, yöntem amacına uygun biçimde yürütülmüş olacaktır. Bu kayıt yönteminde; giderler eş zamanlı olarak aynı anda hem fonksiyonlarına, hem çeşitlerine hem de ilgili gider yerlerine göre izlendiğinden; muhasebe kayıtlarının azaltılmasına ve her kademenin üretim ve hizmet maliyetlerinin belli bir düzen içinde oluşturulmasına olanak sağlamaktadır.

Bu uygulamada, maliyet hesap grupları aşağıdaki gibi bölümlenmiştir.

70 Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesapları

(Maliyet muhasebesinin genel muhasebeden bağımsız çalışması durumunda bu grup çalıştırılır.)

71 Direkt İlkmadde Ve Malzeme Giderleri

72 Direkt İşçilik Giderleri

73 Genel Üretim Giderleri

74 Hizmet Üretim Maliyeti

75 Araştırma Geliştirme Giderleri

76 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri

77 Genel Yönetim Giderleri

78 Finansman Giderleri

79

Bu uygulamada yardımcı defterlerde izlenecek Gider Çeşitleri 0-9 sayılı hesaplarda, Gider Yerleri ise 10-99 sayılı hesaplarda gösterildiği gibidir.

Bu bölümde yer alan Maliyet Hesap Gruplarının her biri defter-i kebir hesabı düzeyinde gider hesapları, yansıtma hesapları ve fark hesapları olarak bölümlenir.

GİDER HESAPLARI :

Bu hesaplar; dönem içinde yapılan ve tahakkuk ettirilen giderlerin izlendiği ve borçlarına kaydedildiği hesaplardır. Gider hesaplarına yapılacak kayıtlara ilişkin olarak düzenlenecek muhasebe fişlerinde gider yerleri ve gider çeşitleri hesaplarına ait numaralar birlikte yazılır.

GİDER YANSITMA HESAPLARI :

Bu hesaplar, "fiili maliyetlerin" uygulandığı durumlarda gider hesaplarında toplanan giderlerin tümünün; önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin kullanılması durumunda ise, bunlara göre saptanan giderlerin ilgili hesaplara yansıtılmasını sağlamak amacıyla kullanılır.

FARK HESAPLARI :

Bu hesaplar, önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulanması halinde fiili giderler ile önceden saptanmış giderler arasındaki farkların kaydedildiği hesaplardır. Fark hesapları borç ve alacak kalıntısı verebilir.

70 MALİYETİ MUHASEBESİ BAĞLANTI HESAPLARI

Bu grupda yer alan hesaplar genel muhasebe ile maliyet muhasebesinin birbirinden ayrı olarak yürütülmesinin istenmesi durumunda, genel muhasebe ile maliyet muhasebesi arasında bağlantıların kurulmasını sağlamak amacıyla kullanılır.


692 Dönem Net Karı veya Zararı

692 DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI
 
a.        Niteliği
 
Bu hesap işletmenin vergi ve diğer yasal yükümlülüklerden sonraki sonucunu gösterir.
 
b.        Bölümlenmesi
 
Hesap defteri kebir düzeyinde tutulur.
 
c.        İşleyişi
 
"690 Dönem Kârı veya Zararı Hesabı" ile "691 Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları Hesapları"nın karşılıklı olarak kapatılması sonucu bulunan fark bu hesaba kaydedilir. Vergiden sonraki Net Dönem Kârı hesabın alacağına, Net Dönem Zararı ise borcuna kaydedilir. Bu hesap, dönem sonlarında "590 Dönem Net Kârı Hesabı"na veya "591 Dönem Net Zararı" hesabına devredilerek kapatılır.
 
Örnek:
 
                               İşletmenin Dönem Kârı                                                      127.455,00 TL.
                               Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülükler Karşılığı                 25.895,00 TL.dir.
 
Buna göre yıl sonunda yapılacak kayıtlar şöyle olur.
 
a)       Kârın netleştirilmesi :
 
 
 
 
 
31/12/…
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
690 DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI
 
 
127.455,00
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
691 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER
 
25.895,00
 
 
 
      YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞ.
 
 
 
 
 
 
692 DÖNEM NET KÂRI
 
 
101.560,00
 
 
 
 
/
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
b)       Kârın bilanço hesabına aktarılması:
 
 
 
 
 
31/12/…
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
692 DÖNEM NET KÂRI
 
 
 
101.560,00
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
590 DÖNEM NET KÂRI
 
 
101.560,00
 
 
 
 
/
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
                

710. Direkt İlkmadde Ve Malzeme Giderleri :

Bu giderler, esas üretim gider yerleri ile ilgili olup, mamülün bünyesine giren, mamülün temel öğesini oluşturan ve mamülün bünyesine doğrudan yüklenebilen maddelerin kullanımı fiili tutarlarla bu hesapta izlenir. Üretimde kullanılmayan ve satılan ilkmadde ve malzemenin maliyeti bu hesapta izlenmez.

İşleyişi :

Dönem içinde üretimde kullanılmak üzere ana ve yardımcı üretim yerlerinde ambardan çekilen direkt maddeler bu hesabın borcuna, "150- İlkmadde ve Malzeme Hesabı"nın alacağına kaydedilir. Eş zamanlı kayıt sistemi uygulayan işletmelerde giderlerin tahakkuk kaydının yapılmasını sağlamak üzere düzenlenen fişde, gider çeşidi ile gider yeri kodunun yazılması esastır.

Hesapla ilgili yapılan düzeltmeler hesabın alacağına kaydedilir. Dönem sonlarında hu hesap, "711- Direkt İlkmadde ve Malzeme Yansıtma Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır.

 
   71-DİREKT İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ
      
     Bu grupta yer alan hesaplar, üretilen mamulün bünyesine ana madde olarak katılan v hangi mamulden ne kadar tüketildiği, ekonomik bakımdan ayrı olarak izlenebilen ilk madde ve malzemelerle ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarını kapsar.
 
 
   Bu grupta aşağıdaki hesaplar yer alır.
 
   710 DİREKT İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ
   711 DİREKT İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ YANSITMA 
   712 DİREKT İLK MADDE VE MALZEME FİYAT FARKI
   713 DİREKT İLK MADDE VE MALZEME MİKTAR FARKI
 
 
   710 DİREKT İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ
 
   a.Niteliği
 
    Bu giderler, esas üretim gider yerleri ile ilgili olup, mamulün bünyesine giren, mamulün temel öğesini oluşturan ve mamulün bünyesine doğrudan yüklenebilen maddelerin kullanımı fiili tutarlarla bu hesapta izlenir(3). Üretimde kullanılmayan ve satılan ilk madde ve malzemenin maliyeti bu hesapta izlenmez.
   
   b.İşleyişi
  
    Dönem içinde üretimde kullanılmak üzere ana ve yardımcı üretim yerlerinde ambardan çekilen direkt maddeler bu hesabın borcuna, "150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı"nın alacağına kaydedilir. Eş zamanlı kayıt sistemi uygulama işletmelerde giderlerin tahakkuk kaydının yapılmasını sağlamak üzere düzenlenen fişte, gider çeşidi ile gider yeri kodunun yazılması esastır.
   
   Hesapla ilgili yapılan düzeltmeler hesabın alacağına kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap, "711 Direkt İlk Madde ve Malzeme Yansıtma Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır.
 
   i.Açıklamalardan da görüleceği üzere üretilen ürünün bünyesine doğrudan yüklenebilen ilk madde ve malzeme giderleri doğdukları anda bu hesaba borç yazılır.
 
 
"150 İlk Madde ve Malzeme" stoklarından, kullanılmak üzere "hammadde istek fişleri" ile esas üretim gider yerlerine direkt ilk madde ve malzeme gönderildikçe bu hesap borçlandırılır, "150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı" alacaklandırılır
 
   "710 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri Hesabına" yazılacak tutarlar, ürünün üretildiği esas üretim gider yerleri tarafından tüketilen direkt ilk madde ve malzeme bedelleridir.Yardımcı hizmet gider yerlerinin kullandığı ilk madde ve malzemeler, "endirekt malzeme" niteliğinde olduğundan bu hesaba değil "730 Genel Üretim Giderleri" hesabına kaydedilir.
 
   Esas üretim gider yerlerini tükettiği her malzeme de direkt ilk madde ve malzeme niteliği taşımayacağından malzeme tüketim giderlerinin tamamı "710 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri" hesabına yazılmayacaktır.
 
   Bu kitapta 06 olarak kodladığımız endirekt malzemeler esas üretim gider yerlerinde kullanıldığında "710" numaralı hesaba değil "730" numaralı hesaba yazılmalıdır.
 
   O halde gider çeşitlerinden "0 İlk madde ve malzeme giderleri" grubundaki,
      
        "01 Direkt ilk madde ve malzeme kullanımları" ve
       
        "03 Üretimle ilgili dışarıya yaptırılan işler"
 
 kalemleri esas üretim gider yerleri ile ilgili olduğundan, doğduklarında "710 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri" hesabına borç yazılır.
 
 
 
    "03 Üretimle İlgili Dışarıya Yaptırılan İşler" hesabı üretim işleminin bir bölümü fason olarak dışarıya yaptıran, üretim işlemlerinin geri kalan kısmını bizzat kendisi gerçekleştiren işletmelerde kullanılır.
 
    Malzemenin verilmesi ve tüm üretim işlemlerinin fason olarak dışarıya yaptırılması durumunda verilen malzeme "010 İlk Madde Kullanımı" hesabına, fason imalat için ödenen tutar ise, " 360 Fason İmalat İşleri Ücretleri" hesabına alınır.710 ve 730 no.lu hesaplara alınan söz konusu tutarlar ya 711 ve 731 no.lu hesaplar karşılığında 151 no.lu hesabın aracılığı ile ya da doğrudan doğruya mamul stoklarına aktarılır.,
   
    Eş zamanlı kayıt yöntemi uygulandığı için, aynı anda 01-03 numaralı gider çeşidi hesaplarına ve esas üretim gider yerlerine de borç yazılır.Bu ilişki aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.

720. Direkt İşçilik Giderleri Hesabı :

Bu giderler esas üretim gider yerleri ile ilgili olup, belli bir mamül veya hizmetin üretim maliyetine doğrudan doğruya yüklenebilen işçilik giderlerini kapsar. Bu giderler hangi mamül veya mamül grubu için harcandığı izlenebilen ve herhangi bir dağıtım anahtarına gerek duymadan, işçi başına düşen çalışma süresi ölçülebilen işçilik giderlerinden oluşur.

72 DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ

 
    Bu grup mal veya hizmetin üretim maliyetine doğrudan doğruya verilebilen işçilik giderleri ile ilgili gider yansıtma ve fark hesaplarından oluşur.
 
   Bu bölümde aşağıdaki hesaplar yer alır.
 
720 DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ
               721 DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ YANSITMA
                       722 DİREKT İŞÇİLİK ÜCRET FARKLARI
                       723 DİREKT İŞÇİLİK SÜRE ( ZAMAN ) FARKLARI
 
 
   720 DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ HESABI
 
    a.Niteliği
 
     Bu giderler esas üretim gider yerleri ile ilgili olup, belli bir mamul veya hizmetin üretim maliyetinde doğrudan doğruya yüklenebilen işçilik giderlerini kapsar. Bu giderler hangi mamul veya mamul grubu için harcandığı izlenebilen ve herhangi bir dağıtım anahtarına gerek duymadan, işçi başına düşen çalışma süresi ölçülebilen işçilik giderlerinden oluşur.
    
     Açıklamalardan görüleceği üzere, işçi ücret ve giderlerinden "720 Direkt İşçilik Giderleri Hesabı"na yazılacak tutar, esas üretim gider yerlerinden (bazı sektörlerde yardımcı üretim gider yerleri de bu hesabı kapsamdadır)çalışan işçilere ait bazı işçilik giderleridir.İşçilik giderlerinin direkt sayılabilmesi için, üretilen mamul veya hizmetin üretim maliyetine doğrudan doğruya yüklenebilir nitelikte olması gerekir.
 
    Uygulamada bu konuda bir birliğin olmadığı, direkt işçilik giderleri kapsamına farklı işçilik giderlerinin alındığı gözlemlenmektedir. Bazı sektörlerde, esas üretim gider yerinde çalışan işçilere ait her türlü işçilik giderleri "Direkt İşçilik" sayılırken, bazı sektörlerde bu konuda hassas davranılmakta ve sadece mamul veya hizmet maliyetine doğrudan yüklenebilen esas işçilikler (normal ücretler), fazla çalışma ücreti (zamsız kısmı) gece primi, üretim primi gibi, çalışma saati ile ilişkili giderler direkt sayılmaktadır.Bu işletmelerde esas üretim gider yerinde çalışan işçilerinin ikramiyeleri, hafta tatili ve genel tatil ücretleri, izin ücretleri, sosyal güvenlik işveren payları, her türlü sosyal yardımlar endirekt işçilik sayılmakta ve "Gele Üretim Giderleri" hesabına kaydedilmektedir.yardımcı hizmet gider yerinde çalışan işçilerin her türlü giderlerin hiç tartışmasız endirekt sayılmakta ve "Genel Üretim Giderleri" hesabında muhasebeleştirilmektedir.
 
   İşçi ücret ve giderleri, işçilerin çalıştığı gider yerleri göz önünde bulundurularak fonksiyon gider hesaplarına kaydedilir. Bu ilişki çeşit ve üretim yerleri bakımından aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.
 
   Tablodan da görüleceği üzere "720 Direkt İşçilik Giderleri" hesabına sadece esas üretim gider yerinde çalışan işçilerin çalışma saati ile ilişkili olan işçilik giderleri kaydedilmektedir.Üretim fonksiyonu ile ilgili olan ve üretim gider yerlerinde çalışan işçilerin diğer işçilikleri ise "730 Genel Üretim Giderleri" hesabına kaydedilmektedir.Ancak daha önce de vurgulandığı gibi uygulamada, bazı sektörlerde esas üretim gider yerlerinde çalışanların tüm işçilik giderleri sayılmaktadır.
 
 
   b.İşleyişi
 
    Dönem içinde esas üretim gider yerinde çalışan işçilere ait direkt işçilik giderler tahakkuk ettikçe bu hesaba borç "381 Gider Tahakkukları" veya "335 Personele Borçlar" ve diğer ilgili hesaplara alacak yazılır. Eş zamanlı kayıt sistemi gereği, düzenlenen muhasebe fişinde, ayrıca gider çeşidi ve gider yeri kodu yazılır.

730. Genel Üretim Giderleri :

İşletmenin üretimi ve bu üretime bağlı hizmetler için yapılan direkt işçilik ve direkt ilkmadde ve malzeme dışında kalan giderlerin izlendiği hesaptır.

Bu giderlerin;

— Üretim ve hizmet maliyeti ile ilgili bir gider niteliğini taşıması,

— Çeşit ve değer yönü ile doğrudan doğruya değil ancak dağıtım yoluyla üretim ve hizmet maliyetlerine yansıtılabilir nitelikte olması, gerekir.

Tahakkuk eden giderler bu hesabın borcuna kaydedilir. Dönem sonlarında "731- Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır.

73 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ
 
   Bu grup, işletmenin üretim ve bu üretim ve üretime bağlı hizmetler için yapılan direkt ilk madde ve malzeme ve direkt işçilik dışında kalan giderlerle ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarından oluşur.
Bu grupta aşağıdaki hesaplar yer alır.
 
730 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ
731 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ YANSITMA
732 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ BÜTÇE FARKLARI
733 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ VERİMLİLİK FARKLARI
734 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ KAPASİTE FARKLARI
 
 
730 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ
 
a) Niteliği
 
İşletmenin üretim ve bu üretime bağlı hizmetler için yapılan direkt işçilik ve direkt ilk madde ve malzeme dışında kalan giderlerin izlendiği hesaptır.
   Bu hesapta yer alacak giderlerin:
 
-         Üretim ve hizmet maliyeti ile ilgili gider niteliğini taşıması
-         Çeşit ve değer açısından ancak dağıtım yoluyla üretim ve hizmet maliyetlerini yansıtılabilir nitelikte olması gerekir.
-         Tahakkuk edilen giderler bu hesabın borcuna kaydedilir.
-         Dönem sonlarında '731 Genel Üretim Giderleri Yansıtma' hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır.

740. Hizmet Üretim Maliyeti

Hizmet işletmelerinde üretilen hizmetler için yapılan giderlerin fiili tutarları bu hesabın horcuna kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap "741- Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma" hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır.

740 Hizmet Üretim Maliyeti

74 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ
Bu grup hizmet işletmeleri ile ilgilidir. Hizmet işletmelerinde 71,72 ve 73 gruplarda yer alan hesaplar kullanılmaz. Bu hesaplar yerine bu gruptaki hesaplar kullanılır. Hizmet işletmelerinin üretim maliyetlerinin izlenmesinde kullanılan hesaplar bu gurupta yer alır.
Otel işletmeleri, taahhüt işleri yapan inşaat işletmeleri, taşıma sektörü v.b.gibi hizmet üreten firmalardan 71,72 ve 73 grupları kullanmayanlar bu gruptaki hesaplar aracılığı ile maliyetlerini izler.
 
740 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ
 
a)      Niteliği
    
Bu hesap, hizmet işletmelerinde üretilen hizmetler için yapılan giderlerin izlenmesinde kullanılır. Giderler tahakkuk ettikçe bu hesaba alınır. Aynı anda ilgili gider yerleri ve gider çeşidi hesabına da kayıt yapılır.
 
c)      Bölümlenmesi
 
Hesap işletmenin türüne göre bölümlenir. Örneğin;
i.                     Otel işletmelerinde hizmetle ilgili giderler yapıldıkça bu hesaba borç yazılırken aynı anda gider çeşidi ve gider yerleri hesaplarına da kaydedilir.
Otellerde giderler aşağıdaki gibi bölümlenebilir.
 
740    10 ODA GİDERLERİ
0        İlk Madde ve Malzeme Giderleri
1        İşçi Ücret ve Giderleri
2        Memur Ücret ve Giderleri
3        Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler
4        Çeşitli Giderler
5        Vergi Resim ve Harçlar
6        Amortisman Giderleri
 
740           11 YİYECEK GİDERLERİ
Gider Çeşitleri
740             12 İÇECEK GİDERLERİ
 Gider Çeşitleri
740            13 OYUN SALONLARI – ANİMASYON GİDERLERİ
  Gider Çeşitleri
740           14 SAUNA – HAVUZ – GİDERLERİ
   Gider Çeşitleri
740           15 TELEFON GİDERLERİ
   Gider Çeşitleri
740            20 ÇAMAŞIRHANE GİDERLERİ
  Gider Çeşitleri
 
ii.                   İnşaat şirketlerinde ise giderler proje bazında bölümlenebilir.
740    10 KÖPRÜ İNŞAATI GİDERLERİ
   0 İlk Madde ve Malzeme Giderleri
   1 İşçi Ücret Giderleri
   2 Memur Ücret ve Giderleri
   3 Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler
         4 Çeşitli Giderler
         5 Vergi Resim ve Harçlar
    6 Amortismanlar ve Tükenme Payları
    7 Finansman Giderleri
                740 11 YOL İNŞAATI GİDERLERİ
                          (Gider Çeşitleri)
d)      İşleyişi
 
Hizmet işletmelerinde üretilen hizmetler için yapılan giderlerin fiili tutarları bu hesabın borcuna kaydedilir.
Dönem sonlarında bu hesap '741 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma ' hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır.
Yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinde hesap kâr veya zararın işin bittiği yılda belirlenmesi ve tamamının o yılın geliri sayılması Gelir Vergisi Kanunu 'nun (m.42)
gereğidir. Buna göre bu tür inşaat ve onarım işlerinin maliyetleri, işin bitiminde hâsılatla eşleştirilmek üzere biriktirilecektir.
 
İşletme de ortaya çıkan "müşterek genel giderler" in devam eden projelere paylaştırılmasının da Gelir Vergisi Kanunu'nun (m.43) belirlendiği şekilde yapılması gerekmektedir.
Kanun'un "müşterek genel gider" dağıtımında mamullerin değerlenmesine ilişkin Vergi Usul Kanunu'nun (m.275)"genel imal giderleri" ne paralellik kurduğu görülmektedir.
Kanaatimize göre "müşterek genel gider"den projelerle ilgilendirilmesi mümkün olan (genel üretim giderlerinde olduğu gibi)giderleri anlamak gerekir.
 
İşletmenin "Faaliyet giderleri"nin tümünün projelerle ilgilendirilmesi Tekdüzen Muhasebe Sisteminde benimsenen "faaliyet giderleri"nin gelir tablosunda ayrıca rapor edilmesi esasına aykırı bir uygulama sonucunu verecektir.
Bu nedenle, işletmenin gelir tablosunda "faaliyet giderleri yerinde bulunmalı ve satış kârı ile karşılaştırılarak faaliyet karı ve faaliyet kârlığının belirlenmesine imkân tanınmalıdır.
Faaliyet giderlerinin dönemle ilgilendirilmesinde iki şekilde hareket edilebilir.
 
i.Faaliyet giderleri hangi dönemde ortaya çıkmışsa gider işletmelerdeki gibi o dönemin sonuç hesaplarına verilir. Böyle bir uygulama olacak işletmenin inşaat ve onarım işinin bulunmadığı dönem için geçerli olur. Bunun dışında satış geliri ile "Faaliyet Giderleri"nin eşleştirilmesinde zaman kayması yaratır.
 
ii. Faaliyet giderleri proje bazında paylaştırılarak proje harcamaları içinde ancak, ayrı kalem halinde tutulur. O proje tamamlanıp maliyeti ile hâsılatı karşılaştırılırken bekletilen "faaliyet giderleri" de ilgili sonuç hesaplarına (630 – 631 ve 632 nolu hesaplarla 660 ve 661 no.lu hesaplara )aktarılır. Böylece bir inşaat projesi döneminde ortaya çıkan hâsılatla maliyet ve faaliyet giderleri bütünün gelir tablosunda eşleştirilmesi sağlanır.
Tekdüzen Muhasebe Sistemi'nin genel sistematiğine uygun olanı ikinci seçenektir.
 
Nitekim 2.nolu Genel Tebliğin "170 – 178 yıllara yaygın inşaat ve onarım maliyetleri" hesaplarının açıklanmasında yer alan "İşletmenin üstlendiği inşaat ve onarım işleri ile ilgili giderleri,741 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı" ve faaliyet giderleri ile Finansman Giderlerinden bu inşaat ve onarım düşen ortak gider payları ise 751.761.771 ve 781 kod numaralı yansıtma hesaplarının alacağı karşılığında bu hesaplara borç kaydedilir."şeklindeki ifadeden anlaşılmaktadır.
 Söz konusu düzenlenmenin izleyen cümlesinin "bu hesaplarda oluşan maliyet, geçici kabul yapıldığında 622- Satılan Hizmet Maliyeti hesabına ve faaliyet giderlerine ilişkin sonuç hesaplarına devredilir."şekline getirilmesi (ve faaliyet giderlerine ilişkin sonuç hesaplarına ibaresinin yazım sırasında unutulduğu kanısındayız)uygulanmadan tereddütleri giderecektir.

760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri

76 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ
         Bu grup, pazarlama, satış ve dağıtım faaliyeti ile ilgili olan gider, yansıtma ve fark hesaplarından oluşur.
                Bu grupta aşağıdaki hesaplar yer alır.
760 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ
761 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ YANSITMA HESABI
762 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ FARK HESABI
Mal veya hizmetin pazarlaması için yapılan her türlü giderler bu gruptaki hesaplarda izlenir.
760 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ HESABI
a.        Niteliği
Bu hesap; pazarlama fonksiyonunun gerektirdiği giderlerin izlenmesinde kullanılır. Pazarlama satış ve dağıtım
İle ilgili gider yerlerinin giderlerinin toplandığı hesaptır.
b.        İşleyişi
Mamulün stoklara verdiği ve hizmetin tamamlandığı andan itibaren bu mal ve hizmetlerin alıcılara teslimine kadar yapılan giderler bu hesaba borç kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap, "761 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır.

770 Genel Yönetim Giderleri

77    GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
 
Bu grup yönetim fonksiyonu ile ilgili gider yansıtma ve fark hesaplarından oluşur.
 
Bu grupta aşağıdaki hesaplar yer alır.
 
 
770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
771 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ YANSITMA HESABI      
772 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ FARKLARI HESABI                                                                                                                                                                                                                                                    
 
770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
 
a.        Niteliği
 
Bir işletmenin yönetim fonksiyonları, işletme politikasının tayini, organizasyon ve kadro kuruluşu, büro hizmetleri, kamu ilişkileri; güvenlik, hukuk işleri, personel işleri, kredi ve tahsilatı da kapsayan muhasebe ve mali işler servislerinin giderleri bu hesaba borç kaydedilir.
 
İşletmenin genel yönetim faaliyeti ile ilgili giderleri bu hesapta izlenir. (Üretim yönetim giderleri ise maliyetlere yüklenir).
 
Genel yönetim giderleri kapsamında yer alan gider çeşitleri aşağıdaki tabloda görüldüğü gibidir. Tablodan da izleneceği üzere, yönetim gider yerlerine ait olan her türlü gider çeşidi genel yönetim giderlerini oluşturmaktadır.
 
b.        İşleyişi
 
Yönetim gider yerleri ile ilgili giderler bu hesaba borç kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap "771 Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır.

771 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ YANSITMA HESABI
 
a.        Niteliği
 
Genel yönetim giderlerinin, "632 Genel Yönetim Giderleri" sonuç hesabına aktarılmasında kullanılan hesaptır.
 
b.        İşleyişi
 
Önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda önceden saptanmış genel yönetim giderleri, fiili maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda "770 Genel Yönetim Giderleri Hesabı"na borç kaydedilir. Hesap yıl sonunda "770 Genel Yönetim Giderleri Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır.

Döviz Modülü

T.C. M.B. Alış Satış
USD USD 32.1650 TL 32.2229 TL
EURO EURO 34.8285 TL 34.8912 TL
Serbest Piyasa Alış Satış
USD USD 32.4740 TL 32.6300 TL
EURO EURO 34.9450 TL 35.1900 TL
(www.piyasadoviz.com)

Genel Bilgiler

ŞUBAT 2024 VERGI BULTENI

OCAK 2024 VERGI BULTENI

ARALIK 2023 VERGIBULTENI

KASIM 2023 VERGIBULTENI

2024-20 KDV 1-2 -  ÖTV VE FORM BA - BS BİLDİRİMLERİNE İLİŞKİN GİB DUYURUSU

2024-19 DÖVİZ KURLARI 31.12.2023

2024-18 1 NOLU KDV, 2 NOLU KDV BEYANNAMELERİ, ÖTV BEYANNAMESİ VE BA-BS BİLDİRİMLERİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER İLE İLGİLİ GİB DUYURULARI

2024-17 YURT İÇİ VE YURT DIŞI GÜNDELİKLER HARCIRAH UYGULAMASI

2024-16 KIDEM TAZMİNATI TAVANI VE ÇOCUK YARDIMI