691. DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI (-)
Dönem kârı üzerinden, ilgili mevzuat hükümlerine göre hesaplanan vergi ve yasal yükümlülükler bu hesabın borcuna, "370- Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları Hesabı"nın alacağına kaydedilir. Bu hesap "590- Dönem Kârı veya Zararı Hesabı" ile birlikte kapatılarak "692- Dönem Net Kârı veya Zararı Hesabı"na devredilir.
691 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK
KARŞILIKLARI (-)
a. Niteliği
Dönem kârı üzerinden, ilgili mevzuat hükümlerine göre hesaplanan vergi ve yasal yükümlülük karşılıkları bu hesapta izlenir.
Bu hesabın kapsamının, ayrı bir hesapta izlenmediği sağlanmadığı sürece, ertelenmiş vergi gideri ve ertelenmiş vergi gelirini de kapsayacak biçimde değiştirilmesi gerekecektir.
TMS 12 Gelir Vergileri Standardı hükümlerine göre, dönem kârından indirilecek vergi gideri, yasal vergi karşılıkları ile ertelenmiş vergi gideri (ertelenmiş vergi geliri) toplamından oluşur.
Bir varlığın veya borcun bilançodaki defter değeri ile bunların vergi açısından taşıdıkları değerler arasındaki geçici farklardan dolayı gelecek dönemlerde ödenecek kurumlar vergisinin (ertelenmiş vergi borçlarının) veya gelecek dönemlerde geri kazanılacak vergi tutarlarının (ertelenmiş vergi varlıklarının) hesaplanması ve vergi giderinin hesabında dikkate alınması gerekmektedir.
Geçici farklar,
- Vergiye tabi geçici farklar
- İndirilebilir geçici farklar
olarak ayrılır.
Vergiye tabi geçici farklar; gelecek dönemlerde faydalanma veya ödeme yapıldığında o dönemlerin vergiye tabi kârını veya zararını belirlerken vergiye tabi tutara eklenecek veya çıkarılacak tutarlardır. İndirilebilir geçici farklar ise; gelecek dönemlerde faydalanma veya ödeme yapıldığında o dönemlerin vergiye tabi kârını veya zararını belirlerken vergi matrahından indirilebilir tutarları ifade etmektedir (TMS 12, m 5).
b. Bölümlenmesi
Hesap aşağıdaki gibi bölümlenebilir.
691.00 Gelir Vergisi Karşılıkları
691.01 Kurumlar Vergisi Karşılıkları
691.011 Geçici Vergi Karşılığı
691.012 Kurumlar Vergisi Karşılığı
691.09 Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları
691.50 Ertelenmiş Vergi Gideri
691.60 Ertelenmiş Vergi Geliri (-)
c. İşleyişi
Dönem kârı üzerinden, ilgili mevzuat hükümlerine göre hesaplanan vergi ve yasal yükümlülükler bu hesabın borcuna, "370 Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları Hesabı"nın alacağına kaydedilir. Bu hesap "690 Dönem Kârı veya Zararı Hesabı" ile birlikte kapatılarak "692 Dönem Net Kârı veya Zararı Hesabı"na devredilir.
Örnek:
İşletmenin dönem sonu kârı 127.455,00 TL.dir. Söz konusu kârdan kanunen kabul edilmeyen giderler ve indirilecek gelirler dikkate alındıktan sonra bulunan matrah üzerinden hesaplanan; kurumlar vergisi 25.895,00 TL.dir.
|
|
|
|
|
31/01/…
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
691 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜK KARŞ.
|
25.895,00
|
|
|
|
|
691.01 Kurumlar Vergisi Karşılıkları 25.895,00
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
370 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YASAL
|
|
25.895,00
|
|
|
|
|
YÜKÜMLÜLÜKLER KARŞILIĞI
|
|
|
|
|
|
|
370.01 Kurumlar Vergisi 25.895,00
|
|
|
|
|
|
|
|
/
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Bu hesaba ayrıca; TMS uygulamasında ertelenen vergi varlık ve yükümlülükleri de kaydedilir. Bu uygulamada;
- TMS 12 kapsamında hesaplanan ertelenmiş vergi gideri tutarı bu hesaba borç, "483 Ertelenmiş Vergi Borçları" hesabına alacak kaydedilir.
- Ertelenmiş vergi geliri tutarı bu hesaba alacak, "283 Ertelenmiş Vergi Varlıkları" hesabına borç kaydedilir.
- Öz kaynaklar grubunda muhasebeleştirilen değerleme farklarının yarattığı geçici farklar bu hesaba değil, öz kaynaklar grubunda yer alan ilgili hesaba kaydedilir.
Örnek :
İşletmenin bilanço verilerinin muhasebe defter değeri ile vergiye esas değeri karşılaştırıldığında aşağıdaki farklar saptanmıştır.
İndirilebilir Farklar
Ertelenmiş Faiz Geliri 16.000,00 TL
Stok Maliyetine Dahil Edilmiş Vade Farkı 10.000,00 TL
Kıdem Tazminatı Karşılık Giderleri 50.000,00 TL
Ar-Ge Giderleri 24.000,00 TL
Toplam İndirilebilir Farklar 100.000,00 TL
Vergilendirilebilir Farklar
Yatırım Amaçlı Gayrimenkul Değerleme Farkları 100.000,00 TL
Borsa Değer Artış Kârları 12.000,00 TL
Ertelenmiş Faiz Giderleri 20.000,00 TL
Fazla Ayrılan Amortisman Gideri 44.000,00 TL
176.000,00 TL
Öz kaynaklar grubunda raporlanan satılmaya hazır 8.000,00 TL
finansal varlıklar değerleme farkları tutarı
Bu bilgilere göre hesaplama aşağıdaki gibi olacaktır (Faaliyetler aynı ülke sınırları içinde olduğu, vergi oranında farklılık olmadığı varsayılmıştır. Bu nedenle hesaplama net farklar üzerinden yapılmıştır).
Net Fark : 176.000,00 – 100.000,00 = 76.000,00
Vergi Oranı : % 20
Sonuç Hesaplarına Yansıyacak Ertelenmiş Vergi Borcu : 76.000,00 x 0,20 = 15.200,00 TL
Öz kaynaklarda yer alan "Finansal varlıklar değerleme farkları"ndan indirilecek ertelenmiş
vergi borcu : 8.000,00 x 0,20 = 1.600,00 TL
Toplam Ertelenmiş Vergi Borcu (yükümlülüğü) : 15.200,00 + 1.600,00 = 16.800,00 TL
Muhasebe kaydı:
|
|
|
|
|
31/01/…
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
691 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜK KARŞ.
|
15.200,00
|
|
|
|
|
691.50 Ertelenmiş Vergi Gideri 15.200,00
|
|
|
|
|
|
526 FİNANSAL VARLIKLAR DEĞERLEME FARKLARI
|
1.600,00
|
|
|
|
|
526.90 Ertelenmiş Vergi Gideri 1.600,00
|
|
|
|
|
|
|
483 ERTELENMİŞ VERGİ BORCU
|
|
|
16.800,00
|
|
|
|
|
|
/
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
